Imajem : eis katekista estasaun Santu Antonio de Padua Oelmambai Pune Paroquia Sagradu Coração de Jesus Oesilo Domingos Ase, Oe-Cusse,24/04/2025
SAPNewsTL, Díli : Lembra memoria lider masimu igreja katolika mundiál, eis katekista estasaun Santu Antonio de Padua Oelmambai Pune Paroquia Sagradu Coração de Jesus Oesilo Domingos Ase sublinha Papa Francisco hatudu ezemplu simplesidade, haraik an no la halo diskriminasaun ba ema iha mundu, timoroan presiza aprende no konkretiza valor umanidade.
Tuir eis katekista Domingos Ase hateten, Papa Francisco nu’udar pessoa ida ne’ebe servi ba igreja katolika durante tinan naruk, tanba ne’e falesimentu Sua Santidade nian halo mundu tomak senti laran susar, bainhira hanoin memoria sira ne’ebe maktoban Papa Francisco hala’o durante serbisu hanesan nai lulik.
“Wainhira ha’u rona Sua Santidade Papa Francisco hakotu is iha Vatikanu, ha’u senti triste no fuan rahun tebes nu’udar sarani katolika, Papa Francisco ne’e ita nia mahein mundu tomak nian la’os ita sarani katolika de’it maibé hotu-hotu fo mensagen katak nia hanesan aman di’ak, aman ne’ebe hadomi ema hotu-hotu hakuak ema, nia hakarak hasoru ema hotu-hotu tantu komunidade muzulmanu”.Dehan eis katekista Domingos Ase ba SAPNews, Qinta (24/04/2025)
Sarani Domingos hatutan, memoria inspirativu ne’ebe nia aprende husi maktoban Papa Francisco, mak hakarak sai ema ida ne’ebe simples, hakuak ema hotu-hotu, tantu ema ne’ebe riku no ki’ak, nia lakoi foti an, nia tau an hanesan aman ne’ebe simples iha mundu tomak nia matan.
“Papa fó mai ita esperasa ba katolika ne’e mai ita kaer metin ita nia kultura relijiaun katolika, tanba relijiaun katolika ne’e hakuak metin kultura Timor iha tempu uluk to’o agora no ita kaer metin Sua santidade Papa nia liafuan bainhira tinan kotuk mai vizita Timor-Leste dehan Que A Vossa fe Seja A Vossa Cultura, nune’e ita labele loko an no diskrimina ita nia maluk sira maske ita hotu moris iha diferente”.
Hafoin Domingos Ase hato’o sentimentu ne’ebe hafalun ho tristeza, nia parte husu ba sarani timoroan sira, atu halo orasaun ho intensaun hodi hanoin kona-ba falesimentu Sua Santidade Papa Francisco no husu Aman Maromak simu maktoban iha lalehan.
“Mensagen ba sarani katolika hotu-hotu iha territoriu laran tomak relijiaun katolika foun-foun Minisionariu Portugues lori tama mai iha Timor liu husi odamatan bot Lifau Oecusse Ambenu no to’o agora ita sei kaer metin ita nia kultura relijiaun katolika iha Timor tanba ne’e husu ba maluk sarani hotu-hotu iha semana ida ne’e, ita ida-idak tenki halo lutu hamutuk ba sua Santidade Papa Francisco, husu ita hotu-hotu reza ba nia, husu ba maluk sarani sira labele kontenti demais, ita tenki hasa’e orasaun ba nia atu maromak simu nia iha fatin lalehan”.
Iha sorin seluk, Domingos Oliveira hateten, sarani sira ho tristeza dedika orasaun espesífiku ba Santu Padre Jorge Mario Bergoglio hodi husu Nai Maromak atu fó premiu dame nian ba apóstolu Francisco nia klamar iha lalehan.
“Uluk nanain ha’u sente triste tanba ita lakon bibi atan diak ida ne’ebe fó nia domin mai sarani timoroan tomak, ita hotu mai hamutuk hodi hanoin kona-ba Papa Francisco nia mate, nu’udar sarani ha’u senti lakon ita nia testamuiña fiar nian ne’ebe dedika nia fiar ba maromak hodi servi sarani tomak” Dehan Domingus Oliveira, ba SAPNews iha resintu Largo Lecidere, Tersa (22/04/2025)
Domingos hatutan nu’udar sarani tenki reflete ba prezensa Papa Francisco nian iha país Timor-Leste ne’ebe lori grasa gratidaun dame domin unidade ba familia sira iha altura vizita Sua Santidade Papa Francisco durante loron tolu (3) iha kapital dili, iha fulan Setembru
“Ne’e duni husu ba ita hotu-hotu atu hasa’e orasaun ba Santu Padre atu nia bele hetan rahun diak iha Nai Maromak nia kadunan santu tanba iha fulan hirak liu ba Sua Santidade mai vizita Timor nia mai halibur sarani tomak halo sarani sira antusiasmu tebe-tebes ho nia prezensa, maibé horseik ita rona novidades tristeza katak Papa Francisco fila hikas ba nai nia uma” Tenik nia.
Nia salienta, sarani sira iha obrigasaun moral no religiosu organiza malu lori lilin no ai-funan ba kadun Nossa Senhora de Fatima Lecidere, sunu lilin iha Nossa Senhora de Fatima nia oin ho tanis hodi hasa’e orasaun ba Nai Maromak atu sadia apóstolu Francisco.
Imajem : Dom Virgílio Cardeal do Carmo da Silva iha Lesidere, Díli, 21/04/2025
Dom Virgílio Cardeal do Carmo da Silva hateten, Santu Padre hakotu iis iha oras dader 7:35 (Oras Vatikanu), Nia parte sente triste tanba lakon ona Amu Papa Francisco nia prezensa iha mundu, nu’udar bibi atan diak iha uma kreda katolika universál
“Ho laran triste, ha’u konfirma ba povu Timor tomak liu-liu sarani doben sira hotu konaba Sua Santidade Papa Francisco ne’ebe hakotu iis, simu direitamente telfone hosi Vatikano mai hosi Monsenhor Marco Sprizzi fó hatene mai katak Amo Papa nia iis kotu, tuir oras Roma Italia ninian tuku 7:35”.
Sua Eminênsia dehan igreza katólika Timor-Leste hamutuk ho sarani sira ho laran triste tebe-tebes tanba prezensa Papa Francisco nian hahu lakon ona iha mundu, maske iha fulan setembru 2025 Papa Francisco hala’o vizita mai país Timor-Leste hodi husik hela lia menon ba Bispu, Padre, Madre, Fratel Irmaun irman no sarani sira hotu-hotu.
“Ita hotu sente triste tanba fulan hirak liu ba ita sente ninia prezensa iha ita nia leet. Bainhira nia fila hosi Timor repete nafatin liafuan dehan katak “ha’u nia fuan ne’e iha hela Timor, ha’u nia domin iha hela Timor”, liafuan ne’e nia la koalia iha fatin barak, maibe iha Timor nia espresa ninia liafuan ida ne’e mai ita sarani”. Dehan Virgílio Cardeal do Carmo da Silva iha Lecidere, 21/04/2025
Kardeal Virgílio subliña, Prezensa Santu Padre nian halo povu Timor-Leste senti teb-tebes apóstolu Francisco nia ninia domin iha ema ida-idak nia fiar
“Loos duni katak nia vizita ita foti hela nia fuan maibe ita mos sente tebtebes oinsa Papa Francisco ninia domin mai timoroan sira iha momentu nia prezensa durante loron tolu iha ita nia leet, nu’udar ema ita hotu laran triste no todan tanba lakon Papa ida ne’ebe ita hotu hadomi maibe nia mate loos iha loron Paskoa ninian. Tan ne’e hakarak konvida sarani sira mai ita hotu reza ba nia”.
Dom Virgílio afirma Dioseze idak-idak sei marka loron ida atu halibur kada Parokia iha idak-idak nia dioseze atu halo mos misa espesial ida ba Amo Papa nia klamar.
“Ba sarani hotu ne’ebe hakarak atu lori ai-funan ruma no oinsa atu reza liu-liu Dili ninian, ita konvida sarani sira hotu, iha monumentu Lecidere, iha Nain Feto nia ain hahu aban tuku 10 ba oin, sira ne’ebe hakarak halo orasaun espesial ruma ba Nain Feto konvida sarani sira mai deit iha monumentu Lecidere, iha Nain Feto nia oin hodi tau Ai-funan no halo orasaun”. Nia husu
Jornalista : Ekipa Kobertura