Imajem Deputadu Sira Iha Uma fukun Parlamentu Nasional
SapNewsTL, Dili: Partido Congresso Nacional para Reconstrução de Timorense (CNRT sigla Portuges) liu husi Deputadu Patrocino Fernandes lamenta governu hasa’e taxa no selu impostu implika ba sasan folin sa’e hodi prejudika povu kiik sira iha Timor-Leste
“Hasa’e taxa no selu impostu ne’ebe boot ne’e prejudika fali povu kiik sira nia kapasidade hanesan komprador sira tanba sasan folin sa’e ne’ebe akontese ona iha loron ha’at nia laran tan ne’e ha’u husu governu tau atensaun ba problema ne’ebe akontese hela ita nia nasaun”, dehan deputadu bankada CNRT Patrocino Fernandes ba jornalista sira iha Parlamentu Nasional segunda (09/01/2023).
Deputadu hatutan, nu’udar reprejentante povu ne’ebe kontra makaas politika governu nian iha orsamentu jeral estadu nian introduz impostu no taxa hodi hasa’e ne’e tan ne’e deputadu preokupa povu sira nia situasaun hato’o ba governu atu hare’e didiak problema hirak ne’e foin akontese iha loron ka lima nia laran, depois akompaña husi maluk deputadu sira husi bankada seluk katak hasa’e folin sasan ne’e krime maibe deputada ne’e apoiu tiha governu introduz tiha politika hasa’e taxa ho impostu depois dehan fali ema ida kumpri lei ne’e hodi hasa’e folin sasan mak krimi fali.
Nia informa, 200 USD fahe ba povu difisil atu rekopera fali situasaun ida ne’e ohin loron povu simu, hanesan deputadu lamenta indiretamente governu halo esplorasaun ida ba povu, tanba deit mekanismu hakarak atu hasa’e taxa depois depuatada sira fasilita lori fali sofrementu boot ba povu hodi la hadia ekonomia povu nian, povu nia direitu atu kontra mos la iha lori 200 USD ba kari iha povu nia matan hanesan rai rahun kari tiha ba povu nia matan hafoin introduz politika ida osan reseita nian tenki mai husi povu liu husi sosa sasan depois hasa’e taxa ho impostu
Deputadu Bankada CNRT Patrocinio Fernandes, Iha Fukun Parlamentu Nasional, Dili, 09/01/2023
Entertantu, hanesan reprezentasaun povu iha uma fukun parlamentu nia husu ba governu atu hare didiak ba iha situasaun hirak ne’ebe mak agora ne’e povu sira enfrenta atu aprova kona ba hasae taxa ka impostu ne’e tenki tetu ho diak la bele hasae taxa ne’ebe liu fali husi povu kiik sira nia nesesidade ka ekonomia lha uma kain.
Enkuantu, antes ne’e tuir Ministru Finansas Rui Augusto Gomes haktuir iha OJE 2023 ne’ebe hetan ona aprovasaun husi parlamentu nasional no promulgasaun husi presidente republika Jose Ramos Horta ktak guvernu introduz impostu seletivu foun ne’ebe inklui 10% impostu ba karreta ho valor $ 10.00, 20% ba karreta ho valor liu $25.00, 30% ba karreta ho valor liu $50.00, impostu ba konsumu tabaku no produtu tabaku seluk $50 kada kilograma ba $100.00 dola kada kilograma, impostu ba konsumu foun $1.00 daka kilograma ba masi midar, impostu ba ebidas asukarada hanesan fanta, coa-cola, sunkist, sprit, dellos tanba atu proteje saude publika sidadaun sira nian
Guvernu liu husi Ministeriu Finansa mos sei hasa’e impostu importasaun husi 2,5% ba 5%, portantu impostu hirak ne’e tuir projesaun reseitas domestika sei sa’e to’o $174,9 millioens iha 2023, iha 2022 autoriedade aduaneira kolekta ona reseitas aduaneira hamutuk $100.7 millioens ba kofre estadu liu tiha reseitas aduaneira iha tinan 2021 ho montante hamutuk $67,9 millioes
Jornalista: Lidia Amaral
Editor : Augusto dos Santos