Imajem : Validasaun Dadus Veteranu Rejistu II 2009. Dili, 13/01/2025. Foto : Guilhermino Ramos
SAPNewsTL, Díli — Ministru ba Asuntus Kombatentes Libertasaun Nasionál Gil da Costa Monteiro “Oan-Soru”, hateten kombatente ne’ebé naran no data moris sala bele halo reklamasaun, ema ruma karik naran sai maibé kunhese katak uluk luta kontra ukun an bele halo reklamsaun durante loron 60 nia laran.
MACLN Gil da Costa Monteiro “Oan-Soru” hateten, Ministériu dos Asuntus Combatentes Libertação Nacional realiza sorumutu hodi diskute no termina rejistu veteranu segundu 2009 no publika resultadu bazeia ba lei.
Gil da Costa “Oan Soru” haktuir lista jeral hamutuk 92.591, MACLN fo sai iha loron 15 Janeiru 2024 iha Sede CCLN, Administrasaun Postu Administrativu no kada munisípiu iha teritóriu nasionál.
“Lista kombatentes hamutuk 92.591, entre sira ema ne’ebé hola parte iha eskalaun 20-24 hamutuk 14, 15-19 hamutuk 186, 8-14 hamutuk 9.375, pensaun ba ema ne’ebé defisiente ka inkapasidade de trabalho hamutuk 359, pensaun sobrevivente hamutuk ema 22.252, Prestasaun Pikunáriu Únika (PPU) 23.560, menuz de 3 anos 35.271, no sira ne’ebé naun kombatente hamutuk ema 1.574”. Informa MACLN Gil da Costa “Oan Soru” iha Salaun 3 Março Maubai,14/01/2025
Oan Soru hatutan veteranu hirak ne’ebé naran ka orijinalidade la kompletu bele halo reklamasaun durante loron neenulu (60) ba governu hodi hadia.
“Tuir lei sei iha loron 60 nia laran bele halo reklamasaun signifika kombatente ida ne’ebé mai hateten ninia data moris no suku ne’e ida ne’e, mai ko’alia ida ne’e deit, la mai ko’alia buat seluk tanba verifikasaun ne’ebé halo hahú iha tinan 2019 to’o 2023 maibe prosesu implementasau foin mak hasai tanba osamentu prevé iha OJE 2025”.
Gil da Costa dehan kombatente ne’ebé naran no data moris sala bele halo reklamasaun, ema ruma karik nia naran sai maibé kunhese katak uluk luta kontra ukun an bele halo reklamasaun durante loron 60 nia laran.
“Se ema ruma kombatente ne’ebé rejistadu iha ne’ebá maibe nia la’os kombatente tenki halo reklamasaun hasoru nia, labele ba ne’eba haree de’it ninia naran (José no António) sai ona, fila tiha ba uma, depois aban bainrua mak iha ema ruma ne’ebé la tama iha filheira ukun an, nia la haree, ikus mai mak reklama”.
“Ba haree ninia naran, maibé tenki buka haree mós, se hamsip ka tentara ida ne’ebé uluk luta kontra ukun rasik an, maibé nia naran sai hotu, depois nia na’in nonok, lakohi reklama tanba sira na’in rua fetosan umane, maun alin ka kolega diak”.
“Kombatente sira ba haree ida-idak ninia naran, imi tenki haree mós ba ida ne’ebé durante ne’e imi hatene katak ema ne’e labele karik nia naran sai hanesan kombatente tanba naran veteranu ne’e iha kontestasaun no reklamasaun tinan ba tinan mak nune’e hela de’it”. Nia husu
Imajem : Komunikadu Imprensa hosi MACLN Gil da Costa ‘Oan Soru’ iha Dili, 14/01/2025
Governante ne’e husu ba públiku atu tau atensaun ba ema hirak ne’ebé halo kombransa ilegal hodi husu osan ka buat ruma katak naran sei sai wainhira liu hosi nia (ilegal), karik haree informa ba PNTL hodi halo investigasaun.
“Ba públiku tomak atu atensaun ba ema ilegal sira ne’ebé halo sirkulasaun, dere imi nia odamatan hodi dehan liu hosi ha’u buat hotu fasil, imi nia pensaun sai ona, ha’u rona hela informasaun katak iha ema ruma ne’ebé ba dolar tun sa’e hodi dehan katak se imi liu hosi ha’u, la kleur de’it imi nia osan pensaun sai ona. Ema ne’ebé halo ida ne’e mak liu hosi MACLN ka Administrasaun CCLN tanba ne’ebé lalika rona ema ruma”.
“Karik mosu ida ne’e iha munisípiu bele informa ba PNTL hodi kaer tiha nia, agora hotu-hotu tama husi odamatan no sai hosi odamatan, laiha ida liu hosi janela”.
“Ha’u husu ba konsellu sira iha munisípiu hotu atu interpreta buat hotu tuir lei haruka, labele halo konfuzaun ba públiku”.
Relasiona ho kombatente ne’ebé fila ona ba mundu seluk (Saudozu), Ministru ne’e deklara katak nia oan ka fen mak bele simu ninia pensaun, ema seluk labele simu tuir lei haruka.
“Kombatente ne’ebé mate ona ka mate iha funu laran, nia oan ka nia fen mak iha direitu bele simu, prevé ona iha lei, buat seluk laiha”.Nia sublinha
Ligadu ho kestaun moris iha tinan 1985-1993 rejistu sai veteranu, Primeiru Ministru Kayrala Xanana Gusmão deklara katak nia parte la kunhese ema hotu kona-ba kestaun veteranu, Nia parte deklara la’os veteranu.
“Ha’u deklara ba imi katak ha’u la’os veteranu, ha’u la kunhese ema hotu-hotu, iha ministru mak haree kestaun ne’e, ministru mak deside no publika, husu ba ministru tanba nia mak hatene”. Deklara Xanana Gusmão iha Palásiu Prezidensial Aitarak-Laran,16/01/2025
Tuir informasaun mak SAPNews asesu katak iha mós kombatente balun ne’ebé moris hahú hosi tinan 1985-1993 rejistadu sai veteranu, enkuantu sira ne’ebé iha tinan 1985-1993 sei kategoria entre idade 14-6. maske nune’e maibe sei iha tempu ba reklamasaun hodi hadia karik ne’e mosu tanba falhansu tékniku iha data moris.
Lista kompletu tuir ida-idak nia munisípiu bele haree iha link tuir mai :
1. Munisipiu Dili
https://drive.google.com/file/d/1dPixBIEWpmVsp7oPXxPs5p_RE0JKXqTB/view?usp=drivesdk
2. Munisipiu Aileu
https://drive.google.com/file/d/1dRgPGCQ-A88BhPhlac-qBek6JPNpHycL/view?usp=drivesdk
3. Munisipiu Ermera
https://drive.google.com/file/d/1ca0RYxej1EIFHOBjMWhdrem3btDCDdjT/view?usp=drivesdk
4. Munisipiu Lautem
https://drive.google.com/file/d/1d8z9-xNNa-Oa_ZD1hARXyhyDaOtZCMxo/view?usp=drivesdk
5. Munisipiu Viqueque
https://drive.google.com/file/d/1dLRVnlmvm2RbhPTBc6lKrbIft7hUoUEl/view?usp=drivesdk
6. Munisipiu Manufahi
https://drive.google.com/file/d/1dr8WYcq5rZDLGNAKtblTm1e-PW8xAiry/view?usp=drivesdk
7. Munisipiu Baucau
https://drive.google.com/file/d/1ddAZo70GXO6MRnELMW1TCeMNFYC1hXCg/view?usp=drivesdk
8. Munisipiu Ainaro
https://drive.google.com/file/d/1dvSr3yLvtt6f0SjlMK5k-ylPp_tTwUiI/view?usp=drivesdk
9. Munisipiu Bobonaro
https://drive.google.com/file/d/1e2VgrohLQ6zjWmOGRh8b0mVeYjEtsFOZ/view?usp=drivesdk
10. Munisipiu Manatutu
https://drive.google.com/file/d/1e2eVbzLf0GRxHzWGWpCBWZeYA8H840oq/view?usp=drivesdk
11. Munisipiu Liquiça
https://drive.google.com/file/d/1e8rHC-FgdghawXx4NHGa3joBOiyY8XrO/view?usp=drivesdk
12. Munisipiu Atauro
https://drive.google.com/file/d/1eAjipAby_AoBGu–Ltq-ZxNoTQtanXMa/view?usp=drivesdk
12. Munisipiu Oecusse
https://drive.google.com/file/d/1eMQ7ktVPT-P36NurXVIORVx-Uy32ZSuM/view?usp=drivesdk
13. Munisipiu Covalima https://drive.google.com/file/d/1eMesDo5lyyZ8hzEtE-v8yqHdDdV605pq/view?usp=drivesdk
Jornalista : Marciana da Conceição