Imajem : Prezidente Komisaun Organizadora Turizmu Rabilau Adelino Mendosa Espiritu Santo, Maubisse,16/10/2024. Foto : Marciana da Conceiçã
SAPNewsTL, Díli – Prezidente Komisaun Organizadora Turizmu Rabilau Adelino Mendosa Espiritu Santo fo agradese ba Prezidente Repúblika tanba bele hola inisiativa hodi investe no realiza festivál rabilau iha Maubisse tinan 2024.
“Ohin ita hotu bele halibur hamutuk iha ne’e bolu Festival Rabilau. Agradese tebes na’in Prezidente Repúblika maske ho idade ne’ebé avansa dadaun maibé hanoin atu investe iha turizmu, ami povu Munisipiu Ainaru, Maubisse Suku Maubisse orgullu tebes no agradese ba apoiu ida ne’e”. Tenik Prezidente Komisaun Organizadora Turizmu Rabilau Adelino Mendosa Espiritu Santo iha Rabilau,16/10/2024.
Prezidente Komisaun Organizadora Turizmu Rabilau Adelino Mendosa Espiritu Santo husu ba Prezidente Repúblika atu kontinua apoia no dada turista estrajeiru sira hodi halo vizita babsítiu turístiku rabilau iha futuru.
“Povu Ainaru hakarak husu nafatin apoiu labele to’o deit iha ne’e. husu ba na’in ulun sira oinsa atu tau apoiu nafatin infrastrutura baziku sira ne’ebé sei falta, atu nune’e bele dada vizitante estranjeiru turista rai laran no rai liur sira atu vizita no investe, atu bele fo servisu ba povu no joven sira ne’ebé ohin loron halerik hela ba servisu”. Nia husu
Istória Rabilau, Prezidente Komisaun Organizadora Turizmu Rabilau Adelino Mendosa Espiritu Santo konta katak sira hahú tur hamutuk hanoin no hari’i gruta, ke’e estrada ikus mai hetan apoia hosi governu to’o ohin loron sai festivál rabilau.
“Iha altura ne’ebá konvida ami nia parokia tuan hamutuk ho ha’u nia membrus balun ami dada malu mai oinsa atu refresing, fo hanoin ba malu oinsa halo preparasaun ba 30 anos parokia Maubisse. iha ne’eba ami fo hanoin ba malu oinsa atu preparasaun ba festa parokia nian, natureza loke matan fo hanoin mai ami katak, fatin ida ne’e loron ida sai fatin turizmu di’ak liu”.
Imajem : Festivál Rabilau Maubisse, Munisípiu Ainaru. Timor-Leste
Iha tinan 2017, autoridade lokál iha momentu ne’eba, agora mós sei iha liurai maubisse hamutuk ho grupu lubuk ida i hamutuk ho igreija hahú ke’e estrada hodi konstru gruta ne’ebé iha rabilau, ke’e ho liman fatuk bot-bo’ot deit konsege sira ke’e duni, atu nune’e vizitante sira bele to’o iha gruta ne’e.
“Liu deit tinan balun, ami lubun tur hamutuk fo hanoin ba malu no hakerek proposta ba governu atu bele hetan apoiu ruma, ita bele konstrui buat balun, nune’e bele dada turista sira, ami koko duni no hala’o duni ida ne’e ikus hetan apoiu husi governu, ami konstrui buat balun ne’ebé agora dadaun ita bele haree”.
Komunidade Maubisse kompretidu katak sira sei kontinua tau matan ba fatin furak rabilau hodi bele fo tempu no espasu ba vizitante sira husi rai-laran no rai-liur.
“Ami kompremetidu katak fatin ne’e sei la abandonadu, ami hahu husi zero, ohin loron sai hanesan ne’e, ami sei la husik nia atu monu ba rai, ida ne’e mak komprimisiu ne’ebé ami hakarak hato’o ba na’in ulun nasaun nia katak rabilau sei hakat nafatin ba oin dezenvolve diak liu tan ho apoiu nain ulun sira nian”. Nia dehan
Fo hanoin fali katak, Festivál Rabilau tinan 2024 rejista programa oioin maka hanesan, “1. Aprezentasaun kulturál ne’ebé hatudu múzika, dansa, no instrumentu tradisionál Timor nian, 2. Kompetisaun arte iha pintura, múzika koremetan, no arte dijitál, 3. Kompetisaun gastronomia no feira ne’ebé hatudu hahán lokál.”
“4. Feira livru nian no bazar produtu lokál nian, 5. Aprezentasaun múzika moderna husi artista timoroan sira, 6. Atividade ba labarik sira no sinema, 7. Eventu desportu lokál sira no 8. Esplorasaun guiada ba foho Rabilau”.
Eventu loron haat ne’e sai nu’udar espozisaun kaptivante ba identidade Timor-Leste nian no konvite ida ba mundu atu deskobre beleza naturál nasaun nian.
Vizitante sira ba Festivál Rabilau iha oportunidade atu mergulha sira-nia an iha kultura timoroan nian liuhosi workshop kona-ba artezanatu tradisionál sira, vizita ho matadalan ba fatin istóriku sira, no atividade eko-turizmu nian ne’ebé hatudu paizajen furak Timor-Leste nian.
Enkuantu, abertura Festivál Rabilau sei hetan partisipasaun máximu husi governante, konvidadu no komunidade sira iha Rabilau, Postu Administrativu Maibisse Munispiu Ainaru.
Jornalista : Marciana Conceição