Site icon SAP News TL

Pe. Agustinus Husu Universitáriu Halo Peskiza Ba Valor Kultural

Imajem : Padre Agustinus Tue Amunmama SVD, iha Suku Wani-Uma, hafoin halo misa deslutu ba José da Silva Díria, iha Uatukarbau, (12/10/2024). Foto : Daniel da Silva

SAPNewsTL, Viqueque — Dezenvolve karakter humanidade, Padre Agustinus Tue Amunmama SVD husu universitáriu sira halo peskiza monografia ne’ebé orienta ba identidade kultural beiala sira nian tanba kultura mak identidade Timoroan nian ne’ebe direitamente bele influensia ema.

“Ke’e sai valor kultura beiala sira nian liu hosi peskiza monografia tanba kultura bele kria relasaun umanidade ho fiar katólika, entre ema ho maromak no ema ho natureza hodi fó espasu ba umanu atu moris iha unidade no domin nia laran”. Dehan Padre Agustinus Tue Amunmama, ba SAPNews iha Suku Uaniuma, hafoin halo misa deslutu ba José da Silva Díria, iha Uatukarbau, (12/10/2024)

Padre Agustinus Tue Amunmama SVD hateten, mudansa ba karateristika umanidade nian, mai husi sakramentu sira no rikusoin ispiritual igreja katólika nian ne’ebe ligadu ho serimonia rituais no kultural sira hodi hametin identidade kultural, no bele influensia sosiedade nia moris.

“Karakter no mentalidade, oinsa atu muda karakter mentalidade ne’e mak ha’u agradese tanba bele hola parte iha ritual no kultura, kaer metin Amu Papa nia liafuan halo imi nia fiar hanesan imi nia kultura, tanba umanu mai husi rai rahun, rai bokur,” Dehan Padre Agustinus Tue Amunmama.

Amu lulik ne’e fundamenta, liafuan umanidade mai husi lian indonesia katak (manusia), entaun dignidade umanu, direitu umanu sai baze fundamentu ba sidadaun hotu-hotu atu konsidera, respeitu identidade kultural maibé di’ak liu tan kaer metin rikusoin ispiritual kreda nian.

“Ha’u rona, konta istória ita nia avo mane no avo feto sira uluk nia umanidade ne’e makas, konsidera ema, respeitu ema, dala ruma santu no santa sira ne’e bele mós mai husi ita nia avo feto no avo mane, sira ne’ebé moris iha domin nunka tolok, nunka hotar, respeitu malu, konsidera malu, tanba ita nia avo feto ho avo mane sira ne’e maka sira bele mate ona mós dalaruma sira bele sai santu tanba umanidade”.Nia sublinha

Padre Agustinus haktuir, liu husi peskiza kona-ba kultural nian, mak bele halo mudansa ba karateristika ema nian, liga ba identidade fiar nian, hodi enkoraja ema atu bele moris iha unidade no domin nia laran, tamba identidade ne’e hanesan abut ne’ebe klean hodi fó forsa ba ema.

“Ita nia identidade kultural, ita nia kuminaun solidariedade ne’e ita haree ita nia hamutuk hanesan ne’e ita komunidade kuminaun, unidade, domin, ita nia identidade kultura iha ona, ha’u nafatin fila fali ba Amu Papa nia liafuan nia repete bebeik liafuan identidade ne’e hanesan abut, bainhira fukit abut ne’e orsida namlaek, maran, depois mate mohu”.

Bibi atan ne’e akresenta, kulturalmente termu identidade humana, nia orijen mai husi maromak ho sentidu, atu sai sasukat, ba ema hodi halo reflesaun, konsientemente entre identidade kultural atu bele reflete ba identidade pesssoal nian.

“Ohin, iha misa ko’alia kona-ba identidade, primeiru identidade humanu presija konsiensia katak ita ne’e maromak kria husi rai no identidade humanu ne’e ba kontinente lima, nasaun oioin no kultura oioin mos identidade ida deit mak identidade humanu mai husi rai rahun, rai bokur. Liga ho ida ne’e fo hanoin ita konaba dignidade humanu, direitu humanu ne’e presija konsidera”.

Tuir Padre Agustinus, Povu Timor-Leste iha potensia bo’ot kona-ba konservasaun, valores kulturais, tamba ne’e mak nia parte husu ba foinsa’e sira ne’ebe hala’o estudu iha nivel universitariu, banhira halo peskiza, importante liu deskobre valores kulturais, sira ne’ebe avo beiala sira husik hela ba jerasaun foun.

“Kona-ba ida kultura nian presija mós atividade hanesan peskiza ki’ik sira no hola parte iha atividade kultura hanesan ne’e bele peskiza valor diak saida mak sei rai hela no subar hela iha ita nia identidade kultura tanba ne’e mak ba jerasaun foun sira, wainhira ba eskola no halo monografia (eskripsi) karik diak liu filafali hodi ke’e sai valor diak ne’ebe mak sei subar hela iha ita nia identidade liuhusi monografia, dalaruma iha maromak nia futar-lia mós sei subar hela iha ita nia identidade kultural”.Padre husu

Enkuantu, Padre Agustinus Tue Amunmama SVD hato’o mensajen ba sarani Suku Uaniuma katak, sarani sira iha dever kultural atu bele proteje identidade, hanesan forsa natureza ne’ebe bele fo kbi’it ba ema.

Jornalista: Dirsia Babtista

Exit mobile version