Imajem : Ekipa PNTL asegura autor involve kazu video viral iha Kasnafar, Dili,11/12/2024. Foto : Média PNTL
SAPNewsTL, Dili : Relasiona ho video ne’ebé viral iha sosial media, iha ne’ebé mane sira uza feto ba sira nia interese, hafoin komunidade sira hetan hodi halo video, ameasa, baku no tolok vítima sira. Ohin Ekipa Polísia Nasionál Timor Leste (PNTL) asegura ona sidadaun na’in haat ne’ebé konsidera involve iha kazu refere.
Ekipa Konjunta hosi Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) kompostu husi Makikit Munisípiu Dili, SIPN, no SNI hala’o operasaun hodi foti autor sira ne’ebe maka involve iha kazu halo asaun torturasaun, baku no uza arma branka.
“Kazu ne’ebé viral iha media sosial, PNTL kompostu husi Makikit Munisípiu Dili, SIPN no Servisu Nasionál Intelijénsia (SNI) asegura ona autor na’in 4 ne’ebé envolve iha kazu halo video ne’ebe sai viral iha media sosial, ne’ebé akontese iha area Kasnafar parte Bee-Moos”.Hakerek hosi Pajina Comando PNTL Munisípiu Dili, 11/12/2024. SAP News TL screenshot
Hafoin rona informasaun ne’e, Ekipa konjunta hamutuk ho Autoridade Lokal sira buka tuir kedas autor sira ne’ebe mak involve direta iha video refere
“Ekipa Konjunta konsege aproxima autor primeiru hodi kruza informasaun seluk relasiona ho autor nia maluk sira ne’ebe mak hela besik malu iha area Kasnafar nian hodi kontinua foti autor sira ba iha Departementu Investigasaun Kriminal Nasional hodi submete ba iha prosesu investigasaun”.
Imajem : Vítima Kazu Vídeo Viral Iha Sosial Média
Vítima feto refere parte komandu PNTL entrega ona ba Uma Mahon hodi hamahan nia no prepara ba prosesu investigasaun tuir mai, nune’e bele hetan justisa lolos ba kazu ne’ebé nia hasoru maske kazu ne’e rasik mosu iha fulan hirak ba kotuk.
Fo hanoin fali katak, tuir informasaun ne’ebé SAPNews asesu liu hosi video ne’ebé viral hatuir vítima refere deklara katak nia parte lakohi maibe tanba obriga nia.
Mane sira ne’ebé hetan autor hirak mak komete, hafoin husu ba mane ne’e, “Imi mai iha ne’e halo saida”, Mane faru mutin ne’e hatan, ” Nia moras feto ne’e mak ami lori nia mai”, tuir mai feto deklara katak sira halo rel*saun sex*al hasoru nia (feto).
Wainhira Mane sira husu ba feto (vítima) ho lia makaas, dada nia fuk, kaer mós katana ida, kaer nia liman hodi hateten, “Imi halo saida iha ne’e, ……….?”, Feto ne’e hatan “Ah…….*, Los ona”.
“Tiu, Ha’u la hatene ida, sira mak lori ha’u mai, sira dehan ba bee-matan ne’e mak ha’u mai”. Mane sira kontinua husu, halo saida iha ne’e, entaun feto ne’e hatan dala ida tan katak “Ha’u lakohi ida, tiu, sira mak lori ha’u mai, agora sira la lori ha’u fila ne’e”. Vítima feto deklara
Hafoin sira dehan, lori ba polísia, entaun halo mane ne’e tauk no rekunhese katak sira halo ona sala hasoru feto refere iha ai-laran ne’ebé dook hosi komunidade sira.
“O halo hanesan ne’e diak to?”, Autor mane ne’e hatan “Lae, ha’u sala, lae….lae, ha’u sala”. Tuir mai, sira (ema ne’ebé haree) baku mane ne’e no dehan atu lori ba polísia.
Iha video hatudu katak mane hirak ne’ebe hetan sira mós tolok feto no mane ho liafuan ne’ebé la apropriadu, inklui tolok feto ne’e, ameasa, dada nia fuuk no husu aktu ne’ebé mane sira halo hasoru nia (feto/vítima).
Aktu ne’ebé autor sira komete ne’e kategoria violasaun ba direitus umanus no posibilidade bele kontra kódigu penal liliu iha Kódigu Penal (Entre Agressaun Sexual, Explorasaun Sexual no Abuzu Sexual). Tuir Dekretu Lei 19/2009, 8 de Abril ho autorizasaun lejislativa ne’ebé hosi lei nú.13/2008, 13 Outubru no alteradu hosi lei nú. 6/2009, 15 de Julho, Kódigu Penál.
Iha artigu 172° kona ba Violasaun (Kódigu Penal), ema ne’ebé obriga hodi hatama objetu ruma ba ema nia vajina, bele kona pena prizaun tinan 5-15. Artigu sira seluk liga ba kazu ne’e bele lee iha kódigu penal.
Maske nune’e, maibé kazu refere sei iha faze prosesu investigasaun, hafoin sei kontinua ba prosesu julgamentu no hetan rezultadu final, molok autor ida-idak bele responsabiliza ba aktu ne’ebe halo. Justisa mai tarde maibé lialos la mate, lialos sei mosu iha loron ikus.
Espera katak ho notísia ne’ebé SAPNews publika bele fanun públiku no ema ida-idak hodi halo reflesaun, evita no labele prátika aktu sexual hasoru minoridade tantu laos idade kiik wainhira la’os ho hakarak ka aseitasaun hosi parte rua.
Jornalista : Ekipa Kobertura