Vise Ministru Justisa Vizita Fatin Históriku Sama-Zae Luro-Lautem

Sapnewstl, Lautém – Vise Ministru Justisa Sr. Jose Edmundo Caetano hamutuk ho Autoridade Lokal no komunidade Lautém vizita Fatin Históriku Sentru Formasaun Politika (Ceforpol) Sama-Zae iha área Suku Lakawa Postu Administrativu Luro, Sr. Jose Caetano hateten importante tebes ba jerasaun foun sira tenki hatene história luta ukun an nian tanba história mak ita forsa.

Tuir Vise Ministru Jose Edmundo Caetano hateten programa mai vizita fatin históriku sira ne’ebé mak ita nia autor luta nain sira balun sei moris deklara dehan fatin ida ne’e fatin historiku ba formasaun politika komite sentral Fretilin sira ninian i ida ne’e mak habelar informasaun sira ba populasaun intensaun de ukun, funu ne’e hakarak ba indepedénsia mekanismu barak mak atu hetan indepedensia liu husi formasaun politika husi komite central da Fretilin.

ʺFatin  ida ne’e ita presija konstrui halo konstrusaun, ita nia komunidade bele asesu liu husi Estrada, aban bainrua ita nia jerasaun sira ne’e bele mai vizita fatin ida ne’e katak fatin ne’e importante uluk ha’u nia avo sira ne’ebe mak luta ba rai ida ne’e sira nia fatin mak maske simples maibe sira konsege hetan halo formasaun ba nia kuadros politika Comite Central da Fretilin ninian״.

 ʺIta nia autor sira balun sei moris i formador sira balun sei moris, formados mos balun sei moris entaun ida ne’e ita bele presija hetan informasaun sira ne’ebe klean atu nune’e bele hakerek sai historia ida ne’ebe mak lolos ba ita nia libertasaun״. Tenik Vise ministru Justisa José Edmundo Caetano ba Jornalista Sapnewstl, iha Fatin Históriku Sama-Zae, Luro-Lautem, 19 Maiu 2022

Nia hatutan, Governu halo planu ida hodi bele valoriza historia sira, fatin históriku sira ne’ebe identifikadu sei halo konstrusaun fizika ida para nune’e aban bainrua ita nia jerasaun hatene historia funu ne’e hanesan ne’e.

ʺSe ukun ne’e mai husi povu tenke iha rai ne’e territoria ne’e iha , iha lideransa iha ,iha rekursu
humanus tenke iha, rekursu naturais tenki iha atu garantia ba nu’udar nasaun ida ne’ebe
soberanu ho nia povu bele jere nia rai ne’e rasik״.dehan Jose Edmundo

ʺJoven tenki iha motivasaun atu le’e barak, le’e barak se ita hakarak halimar deit ita lahatene historia , historia iha ita hakerek maibe ita kuandu laiha motivasaun atu le’e historia ita sei lahatene historia sira ne’e historia ne’e mak halo ita nia esperitu ne’e forti, ita nia nasionalizmu ne’e forti tamba ita gerasaun foun ita la partisipa historia diretamente funu ne’e. Entaun, ita le’e ita sente katak ita ne’e nain ba rai ida ne’e, ita nain duni ba nasionalismu hodi desenvolve ita nia rain״. Nia Fundamenta

ʺOhin komisaun organizadora organiza lori ita mai iha ne’e para atu publikamente publisidade bele hatene katak historia iha duni iha fatin Sama-Zae, ita nia jerasaun oinsa para ita hadia atu fatin ne’e sai fatin turístiku ita nian para ema rai liur sira mai hatene fatin simples maibe bele ema nasaun seluk bele hatene katak Timor nia luta ne’e laos fasil, luta ne’e tempu susar, tempu terus nia laran maibe iha kapasidade uituan mas bele mobiliza sidadaun sira ne’e para atu luta ba indepedensia״.

ʺHa’u sei hato’o ba Ministru Turismo no Sekretaria Estado Veteranus ninian atu nune’e bele tur hamutuk halo planu integradu ida para bele hari’i iha fatin históriku sira ne’e para halo konstrusaun ne’ebe diak  no hakerek nia Livru, livru sira aban bain rua hakerek mos bele rai iha ne’e para ema bele mai le’e ita nia gerasaun sira ne’e hatutan le’e tanba materia sira ne’e universidade maibe universidade, primaria, sekundaria, maibe materia la iha historia, entaun hakarak hakerek liu husi edukasaun hakerek para gerasaun tuir mai ne’e hatene historia sira ne’e״. Nia hakotu

Entretantu,Autor formandu Veteranu Lamberto Soares Freitas hateten Centru Formasaun Politika ne’ebe mai husi Comite Central Fretilin hahú iha fulan Marsu 1977 no sira aprende kona ba politika luta ba ukun rasik an

ʺUluk Ami mai iha fatin ida ne’e, husi suku ida ema nain 4 to’o 6, balun mai husi Lospalos, no fatin sira seluk, ami sira ne’ebe tuir formasaun politika iha fatin ida ne’e, ohin loron balun sei moris no barak mak liu tiha ona ba mundu seluk״. Dehan Lambertu Freitas

Enkuantu, fatin históriku iha Postu Adminisrativu Luro hamutuk haat mak hanesan Sentru Produsaun Aimoruk ne’ebe lokaliza iha Suku Vairoke, Besi-Manas pretense iha Suku Kotamutu, Masakre Baigua lokaliza iha Suku Lakava, no CEFORPOL lokaliza iha Suku Lakava.

Jornalista : Marzinha Patricia Hornay

Editor : Ekipa Media Sapnewstl