𝗙𝗶𝗹𝗶𝗽𝗶𝗻𝗮 : “𝗜𝘁𝗮 𝗡𝘂𝗻𝗸𝗮 𝗛𝗲𝘁𝗮𝗻 𝗝𝘂𝘀𝘁𝗶𝘀𝗮 𝗜𝗵𝗮 𝗠𝘂𝗻𝗱𝘂 𝗜𝗱𝗮 𝗡𝗲’𝗲𝗯𝗲́ 𝗞𝗿𝗶𝗺𝗶𝗻𝗼𝘇𝘂 𝗠𝗮𝗸𝗮 𝗛𝗮𝗹𝗼 𝗟𝗲𝗶”

SAP News TL, Filipina : Ema rihun ba rihun (33.000) halo manifestasaun tanba eskándalu korrupsaun ida ne’ebé iha ligasaun ho projetu kontrolu inundasaun fantasma ne’ebé gustu liu dolar biliaun ida iha Rizal Park, Manila iha Domingu, 21 Setembru 2025.

Iha panfletu ne’ebe manifestante sira kaet, sita mós katak “Ita nunka hetan justisa iha mundu ida ne’ebé kriminozu sira maka halo regra sira (lei)”.

“End corruption, resist tyranny katak halakon korrupsaun no kontra tirania, Protest is a form of Compaission katak manifestasaun maka forma ida husi kompaixaun, This generation refuses to kneel to Corruption katak jenerasaun ida-ne’e la hakruk ba korupsaun”. Sita iha panfletu ne’ebe hasai hosi jornalista The Philippine Star, Filipina, 22/09/2025

Manifestante sira marka okaziaun ne’e hodi hanoin hikas abuzu direitus umanus sira hosi ditadura Marcos nian, enkuantu mós levanta preokupasaun sira kona-ba kestaun sira iha administrasaun Marcos Jr. nia okos, liuliu anomalia sira ne’ebé alegadu iha projetu sira kontrolu inundasaun nian ho osan biliaun barak.

Manifestasaun ne’e mós halo kampaña anti-droga ba administrasaun Duterte nian, partisipante sira nota katak injustisa dura bainhira laiha responsabilizasaun, asaun ne’e hodi husu transparénsia, responsabilizasaun, no governasaun di’ak.

Demonstrasaun ne’e sublinha ho aniversáriu deklarasaun Lei Marsiál ba dala 53 ne’ebe iha Ferdinand Marcos Sr. nia okos, Loron Nasionál Protestu nian ne’e halibur grupu progresista, traballadór, foin-sa’e, no sidadaun sira hosi setór oioin.

Tuir publikasaun hosi média Aljazeera komfirma katak liu ema na’in 200 hetan kapturasaun hafoin protestu kontra korupsaun no tenta tama iha resintu palásiu prezidensiál Malacanang nian iha Manila, Filipina.

Iha komunikadu ida iha Segunda-feira dadeer, polísia rejionál hatete katak enkuantu maioria manifestante sira iha loron antes ne’e halo asaun pasífiku, halibur iha Ponte Ayala no Mendiola “maske la provoka, maibe sai violentu tebes”.

“Manifestante sira asalta ofisiál polísia sira ho fatuk, manifestante sira sunu motor, halo vandalizmu no na’ok estabelesimentu negósiu ida,” deklarasaun ne’e hatete.

Nia hatutan tan katak polísia kaer suspeitu na’in 244, entre sira 103 mak konsidera menoridade.

Tuir dadus, mais ou menus ofisiál na’in 131 hetan kanek iha konfrontu, entre sira balun “grave tebes”, maibé oras ne’e halo hela tratamentu médiku.

Relata hosi Manila, Barnaby Lo esplika katak iha Segunda-feira dadeer, parte polisia halo kontrolu makaas iha lokal manifestasaun.

“Eskola sira taka, restrisaun ba menór sira impoin ona tanba investigasaun sira ba alegasaun korrupsaun iha projetu kontrolu inundasaun nian kontinua, hein katak sei iha tan protestu,” Lo hatete.

Protestu ne’e envolve ema liu 33,000 ne’ebé halibur iha parke istóriku no monumentu demokrasia nian iha Manila inklui sira ne’ebe la’o iha luron ba arena manifestasaun.

Polísia hatete katak sira uza gás lakrimojéneu hodi halakon sira ne’ebé rega grafiti iha didin, hamonu poste besi, harahun painél vidru no estraga pousada.

Portavós polísia rejionál, Major Hazel Asilo, hatete ba ajénsia notísia AFP katak to’o agora laiha ida hosi sira ne’ebé hetan kapturasaun maka fo sira-nia razaun ka “ema ruma selu sira atu halo ida-ne’e”.

Manifestante sira marxa hasoru ofisiál polísia sira hafoin estraga blokeiu durante protestu ida ne’ebé denunsia saida maka sira bolu korupsaun ne’ebé iha ligasaun ho projetu sira kontrolu inundasaun nian, iha Manila, Filipina, 21 Setembru 2025.

Antes ne’e, protestu mosu iha nasaun aziátiku sira seluk, inklui Indonézia, Nepal, no Timor-Leste iha semana hirak ikus ne’e tanba konduta governu nian no korrupsaun.

Ba filipinu sira, krítiku iha nasaun aumenta dezde fulan-Jullu hafoin Prezidente Ferdinand Marcos Jr deskobre projetu infraestrutura fantasma sira durante diskursu ida kona-ba nasaun nian.

“Ha’u sente ladi’ak katak ita moris iha kiak nia laran no ita lakon ita-nia uma, no ita-nia futuru enkuantu sira halibur rikusoin boot ida hosi ita nia impostu sira ne’ebé selu sira-nia karreta luxu sira, viajen sira ba rai-li’ur no tranzasaun korporativu sira ne’ebé boot liu,” ativista estudante Althea Trinidad hatete ba ajénsia notísia The Associated Press.

Tuir Departamentu Finansas, ekonomia Filipina nian kalkula katak lakon to’o peso biliaun 118,5 ($2bn) hosi tinan 2023 to’o 2025 tanba korrupsaun iha projetu sira kontrolu inundasaun nian.