๐—ง๐˜‚๐—ณ๐—ฎ๐˜‚๐—ป ๐—œ๐—ต๐—ฎ ๐—™๐—ถ๐—น๐—ถ๐—ฝ๐—ถ๐—ป๐—ฎ ๐—ฅ๐—ฒ๐˜‡๐˜‚๐—น๐˜๐—ฎ ๐—˜๐—บ๐—ฎ ๐—Ÿ๐—ถ๐˜‚ ๐— ๐—ถ๐—น๐—น๐—ฎ๐˜‚๐—ป ๐Ÿญ.๐Ÿฐ ๐—˜๐˜ƒ๐—ฎ๐—ธ๐˜‚๐—ฎ, ๐—˜๐—บ๐—ฎ ๐—ก๐—ฎ’๐—ถ๐—ป ๐Ÿญ๐Ÿฐ๐Ÿฌ ๐—Ÿ๐—ฎ๐—ธ๐—ผ๐—ป ๐—ฉ๐—ถ๐—ฑ๐—ฎ

Imajem : Populasaun afetadu inundasaun iha Filipina, 07/11/2025. Foto : Mรฉdia Filipina

SAP News, Filipina : Relativamente ho Povu Repรบblika Filipina ne’ebรฉ sofre bรก anin Tufaun Kalmaegi no hamosu inundasaun makaโ€™as, halo destruisaun no rezulta ema mate trรกjiku. Papa Leรฃo XIV hato’o ninia sentidu solidariedade ba povu Filipina ho orasaun.

Papa Leo espresa ninia proximidade no solidariedade ho povu filipinu, neโ€™ebรฉ afetadu makaโ€™as hosi pasajen tufaun violentu ida: โ€œHaโ€™u reza ba matebian sira no sira-nia famรญlia, ba kanek sira no deslokadu sira.โ€ Sita Vatican News, Vaticano, 10/11/2025.

Tufaun Fung-wong, ne’ebรฉ koรฑesidu lokรกlmente ho naran Uwan, estraga parte sira hosi Filipina iha loron 06 Novembru liu bรก, hamosu destruisaun no famรญlia rihun resin lakon uma no hela fatin.

Tuir autoridade filipinu sira no ajรฉnsia internasionรกl sira haktuir katak pelumenus ema na’in rua mate (ida iha provรญnsia Catanduanes no ida seluk iha Samar Orientรกl) durante pasajen hosi fenรณmenu, ne’ebรฉ lori anin maka’as no udan torrensiรกl sira.

Konsellu Nasionรกl Redusaun no Jestaun Risku Dezastre (NDRRMC) relata katak nasaun ne’e hasoru inundasaun maka’as, rai-halai, no estragu ba infraestrutura esensiรกl sira.

Autoridade lokรกl sira kalkula katak ema liu millaun 1.4 maka evakua ona ho maneira preventiva, maizumenus ema na’in 482.000 maka deslokadu no na’in 318.000 sei iha abrigu iha sentru evakuasaun sira iha Segunda-feira dadeer (10).

Pasajen Fung-wong nian, ne’ebรฉ klasifika hanesan super tufaun, perturba transporte marรญtimu no aรฉreu, hamonu liรฑa eletrisidade sira no estraga uma atus resin. Governu Filipina mantรฉn alerta mรกsimu iha rejiaun oioin, enkuantu ekipa sira salvamentu no asistรฉnsia umanitรกria nian serbisu hodi tulun vรญtima sira no restaura servisu bรกziku sira.

Ajรฉnsia notรญsia AFP fรณ-sai iha Kinta (06/11/2025) katak, Gabinete Nasionรกl Defeza Sivรญl Filipina nian konfirma ona Tufaun Kalmaegi akontese no hamate ema naโ€™in-140, naโ€™in-127 lakon hafoin mosu inundasaun makaโ€™as iha sentru Filipina nian iha semana neโ€™e nia laran.

Tufaun neโ€™e maka ida neโ€™ebรฉ hamate ema barak-liu iha mundu iha tinan 2025, tuir baze-dadus dezastre EM-DAT nian.

Iha loron-kinta neโ€™e kedan, Prezidente Ferdinand Marcos deklara ona โ€œkalamidade nasionรกlโ€, hodi autoriza Governu atu dezembolsa fundu sira bรก apoiu emerjรฉnsia.

Ligadu ho akontesimentu ne’e, Governu Repรบblika Demokrรกtika Timor-Leste (RDTL) hatoโ€™o profunda solidariedade no sentidu kondolรฉnsia bรก Governu no Povu Repรบblika Filipinas tanba sofre bรก anin Tufaun Kalmaegi no hamosu inundasaun makaโ€™as, halo destruisaun no rezulta ema mate trรกjiku.

Sentidu solidariedade neโ€™e espresa hosi Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmรฃo iha Plenรกria Parlamentu Nasionรกl (PN), iha รกmbitu debate Projetu Proposta Lei (PPL) no.23/VI (3a) kona-bรก Orsamentu Jerรกl Estadu (OJE) tinan fiskรกl 2026 faze jeneralidade loron da-ruak parte lorokraik, kinta (06/11/2025).

โ€œKala balun rona tiha ona, iha terramoto boโ€™ot ida iha Filipina, ema lubuk ida mate, inundasaun sobu uma ho posibilidade boot atu loron hirak mai bele akontese tsunami. Tanba neโ€™e hodi povu Timor-Leste nia naran, iha uma fukun ida-neโ€™e haโ€™u hakarak aprezenta sentimentu solidariedade ba povu Filipinaโ€. PM Xanana aprezenta sentidu solidariedade iha Parlamentu Nasionรกl, sita iha media GPM, 06/11/2025.

Governu mรณs haree hela hodi deside liu-hosi Reuniaun Konsellu Ministru (KM) estraordinรกriu sei konsidera atu haruka kompaรฑia enjeรฑaria no kompaรฑia sanitรกria nian ida hosi FALINTIL Forsa Defeza Timor-Leste (F-FDTL) bรก Filipina hodi partisipa iha apoiu emerjรฉnsia.

Xefe Governu konsidera Timor-Leste nuโ€™udรกr membru foun ASEAN nian hakarak hatudu hodi uza nasaun membru foun neโ€™e ninia forsa bรก iha misaun umanitรกria no asistรฉnsia bรก vรญtimas hosi problema natureza ninian.

โ€œNeโ€™e mak haโ€™u atu informa deโ€™it bรก ita boโ€™ot sira katak, haโ€™u mรณs aprezenta ona bรก Prezidente Filipina nian. Maibรฉ nuโ€™udรกr membru foun ASEAN nian, atu fรณ sentidu-liu bรก pรกs no solidariedade entre komunidadeโ€. PM Xanana informa.

Iha karta neโ€™ebรฉ haruka bรก Prezidente Ferdinand โ€œBongbongโ€ Marcos Jr., Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmรฃo afirma, Timor-Leste โ€œtriste tebes ho eskala hosi trajรฉdia ida-neโ€™e no susar neโ€™ebรฉ famรญlia barak hasoru toโ€™o lakon ema neโ€™ebรฉ sira hadomi, uma no meius subsistรฉnsiaโ€.

Timor-Leste nafatin iha solidariedade ho povu Filipinu durante tempu lutu no rekuperasaun ida-neโ€™e, hodi reafirma โ€œamizade no kooperasaun rejionรกlโ€ neโ€™ebรฉ halibur nasaun rua neโ€™e no admirasaun boot bรก povu Filipinu.

TAGS
Share This