Aktu Kapturasaun LG ! PDHJ Konsidera Kruel, Krime & Presiza Investiga
![](https://sapnewstl.com/wp-content/uploads/2025/02/IMG-20250212-WA00232.jpg)
Imajem : PDHJ Virgílio da Silva Guterres ‘Lamukan’ iha Kaikoli, 11/02/2025
SAPNewsTL, Díli : Provedoria Direitus Umanos e Justica (PDHJ), lamenta ho atuasaun Membru Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL) Munisipiu Viqueque na’in haat (4) ne’ebé halo agresaun fiziku hasoru sidadaun inisial LG.
Provedoria Direitus Umanos e Justica (PDHJ) Virgilho Guterres lamenta no konsidera halo atuasaun hasoru ema moras ne’e krime tamba la nesesariu no proporsional.
“Bainhira video ne’e viral iha media sosial, ha’u rasik partilha no espresa ha’u nia opiniaun ba komisariu geral, liu husi komunikasaun informal no ha’u lamenta ho aktusaun ne’ebe mak Polisia Nasional munisipiu Viqueque halo tanba ita hotu hatene katak kualkuer intervensaun autoridade seguransa nia tenke respeitu nesesariu no proposional”. Dehan Provedoria Direitus Humanos e Justisa (PDHJ) Virgilho Guterres ba jornalista SAPNews TL iha nia knaar fatin, Tersa-feira( 11/02/2025).
Provedoria haktuir polisia sira sempre halo simulasaun oinsa atu dezarma ema ne’ebe mak ameansa, no pratika sira ne’ebe mak hatudu iha simulasaun ne’e la hatudu iha video, nune’e aksaun ne’e konsidera krueldade
“Sira deklara katak ema ho moras mental ne’e mai ameasa, katak intervensaun ne’e nesesariu maibe tuir video ne’e la proposional tanba membru polisia nain ha’at hobur sidadaun refere no baku ne’e signifika katak laos aktuasaun maibe krueldade”.
PDHJ afirma justifikasaun ne’ebe mak komandante dehan relasaun ho aktusaun refere ne’e, nia hateten kualker justifikasaun tenke ho objetivu atu dignifika instituisaun, nune’e polisia ne’e aparelho instituisaun nian tanba ne’e mak bainhira halo justifika ba públiku tenke ho los la’os justifika ida ne’ebé hatun ou halo foer polisia nia naran.
Nia husu ba komadu polisia atu hola medida ba membru polisa nain ha’at ne’ebe mak halo aksaun fisiku hasoru ho ema moras mental.
“PDHJ kondena intervensaun kruel ne’ebe mak elementu polisia hatudu, tanba ne’e mak ami nia delegasaun iha territorial buka hela situasaun ne’e, nune’e ha’u hakarak husu ba komandu atu foti medida rigorosu tamba aktusaun ne’e la proposional no ikus mai ita hatene katak ema ne’e defisiente mental”. Nia kondena
Tuir pontu de vista husi PDHJ ba justifikasaun ne’ebe mak komandu polisia Viqueque hato’o ne’e la dignifika entidade PNTL maibe hatun tamba la proposional, tan ne’e halo investigasaun ba aktusaun polisia nain ha’at nian.
“Kualker intervensaun polisia nian tenke hanoin katak polisia ne’e aparelho estadu nian ne’ebe mak iha atu defende sidadaun sira, iha artigu 147⁰ konstituisaun RDTL hateten kualker prevensaun ba krime tenke respeita direitu humanus. Provedor direitos humanos kontinua husu ba komandu polisa atu halo inversigasaun liu-liu ba intervensaun ne’ebe mak ami konsidera la proposional tamba ofisial nain ha’at baku ema ne’ebe mak moras mental”.nia husu
Asaun fisiku ne’ebe membru PNTL nain ha’at halo hasoru ema ho moras mental PDHJ sente triste tamba intervensaun polisia kona-ba aktusaun refere ne’e konsidera polisa laos ona atu asegura sidadaun nia direitu maibe polisa sai ameansa sidadaun.
![](https://sapnewstl.com/wp-content/uploads/2025/02/FB_IMG_1738911242144.jpg)
Imagem : Komandante PNTL Viqueque António Rego Fernandes
Antes ne’e, Komandante PNTL Munisípiu Viqueque António Rego Fernandes deklara la baku LG maibe halo atuasaun tanba LG tenta atu sunu motor no karreta iha Komandu PNTL Viqueque.
“Orseik haleu oras 13 liu, ita nia sidadaun inisial LG ho motor Megapro marka S-8470, nia haleu aredores Komandu PNTL lori iskeiru ida ho intensaun atu sunu karreta no motor ne’ebé iha paragem edifísiu PNTL nian maibé membru PNTL hakilar no duni LG ho karreta patrolla to’o asegura iha area Buanurak”.Tenik Komandante PNTL Munisípiu Viqueque António Rego Fernandes ba SAPNews iha Viqueque, 07/02/2025
Hafoin duni tuir LG ne’ebé halai ho motor, wainhira membru PNTL halo atuasaun, LG tenta halo asaun hasoru polísia iha fatin akontesimentu, nune’e membru polísia halo atuasaun no lori ba detensaun.
“Ha’u hatene kona ba aktu krime, ha’u la hatene kona-ba kondisaun moras mental, suspeitu momentu ne’ebá mai ho kondisaun diak no motor mai hodi hakilar katak ‘diak liu motor no karreta sira ne’e, ha’u sunu hotu’, LG la deklara katak nia moras mental, wainhira polísia kaer, suspeitu nafatin uza liman hodi hasoru polísia, entaun polísia uza ninia forsa ne’e, halo atuasaun hodi asegura nia no lori ba detensaun”.
Kona-ba polísia kaer rambo-rambo hodi baku inisial LG, Komandante PNTL Viqueque ne’e hatan katak “Rambo-rambo ne’e iha karreta leten, depois ne’e hanesan plástiku ida, baku lisuk dala-ida deit, oras ne’e nia kondisaun diak hela, laiha kanek, ohin dia 7 dader, ita submete ona ba Ministériu Públiku hodi kontinua ba prosesu tuir mai”.Nia informa
![](https://sapnewstl.com/wp-content/uploads/2025/02/FB_IMG_1738903445412.jpg)
Imagem : Membru PNTL halo atuasaun ba LG iha Area Buanurak, Viqueque, 06/02/2025.
Iha sosin seluk, SAPNews hala’o entrevista ho vítima nia maun Afonso Menezes Gomes haktuir vítima inisial LG moris ho kondisaun moras mental, nia servisu nu’udar tékniku agrikultura Munisipiu Viqueque iha Postu Administrativa Viqueque Villa.
“Ha’u nia alin ninia naran isinial LG, nia tékniku agrikultura Munisipiu Viqueque, nia kondisaun moras mental, maibe desde uluk nia hadomi no respeitu ema hotu”. Afonso Menezes Gomes informa ba SAPNews liu hosi via telefónika, Viqueque, 07/02/2025
Família LG ne’e dehan, wainhira ema ida halo sala ka krime ruma lolos lori ba tribunal hodi kondena krime ne’ebe nia komete maibe la’os baku hanesan ne’e.
“Nia oras ne’e sei iha sela PNTL Viqueque, ami família triste tanba baku nia iha estrada ninin, karik nia sala ona bele lori ba tribunal hodi kondena nia, ami hein katak justiça sei iha ba ami nia alin”. Nia sublinha
Fo hanoin fali katak kazu ne’e akontese iha dalan ninin, área Buanurak, postu administrativu Viqueque Villa, munisipiu Viqueque, loron Kinta-Feira, 06 Fulan Fevereiru tinan 2025, wainhira LG hala’o viajem hosi postu administrativu Uatulari ba Viqueque Vila hodi tula oan sira maka derepente mosu fali iha edifísiu Komandu PNTL Viqueque tanba hetan hilas moras mental. Agresaun ne’e mosu tanba kauza hosi LG tenta atu sunu karreta no motor ne’ebé para iha edifísiu komandu PNTL Munisipiu Viqueque.
Tuir komunikadu imprensa ne’ebé familia halo iha jardim 5 Maiu, familia deklara katak deklarasaun Komisáriu Jeral PNTL no Komandante PNTL Munisípiu Viqueque kona-ba kazu Viqueque ne’e falsu no lalos , nune’e família sei lori ba keixa no buka justisa ba LG ne’ebé sai vítima ba atuasaun PNTL.
Jornalista : Ermelinda Soares & Marciana da Conceição