Armindo : Rede Starlink Lais, Utilizador Bele Uza Iha Ne’ebé De’it

SAPNewsTL, Díli : Ligadu ho utilizasaun rede starlink iha Timor-Leste, Diretor Kalohan Hosting Armindo de Jesus informa ninia parte prontu fasilita individu no entidade sira ne’ebe interesse utiliza rede starlink tanba rede starlink lais liu kompara ho rede sira seluk.

Starlink maka projetu desenvolvimentu konstelasaun hosi satélite ne’ebé iha nia andamentu hosi Empreza Amerikanu SpaceX, iha ne’ebe dezenvolve plataforma satélite ida ho folin kiik, desempenhu aas, no transceptores terrestres hosi kliente nesesáriu sira hodi implementa sistema komunikasaun foun ho baze internet ne’ebé lais no fasil.

Diretor Armindo de Jesus haktuir presenza Starlink iha Timor-Leste hanesan rede alternativa ne’ebé lais no fo satisfeitu ba kliente sira la hanesan ho rede sira antes.

“Starlink viral tebtebes iha media sosial, hanesan ema tekniku ida ha’u mos la nonok hodi sosa Starlink no halo teste rasik. Starlink ninia prezensa iha Timor ne’e hanesan ita mehi tanba horkalan ita iha internet ne’ebe maka nonton ka asesu ba buat ruma rede toos no ita hein kleur, maibe derepente deit dader mundu transforma sai seluk tiha ho Starlink ne’ebe ita bele asesu lalais buat hotu ho rede ne’ebe diak tebes”. Tenik Diretor Kalohan Hosting Armindo de Jesus ba SAPNews durante entrevista eskluziva iha Díli, 01/02/2025

Pessoa Téiniku Informátika ne’e deklara, “Ha’u kontente loos ho prezensa starlink ninian tanba muda absolutamente ha’u nia mundu internet ninian, nia prezensa iha pontus benefisiu barak loos. Públiku mos iha interese barak maibe ita iha dezafiu no limitasaun ne’ebe maka ema hotu labele iha Starlink refere”.

Armindo akresenta, “Bainhira starlink aberta ninia kobertura iha Timor, ema sei la hanoin dala rua hodi sosa, tanba ninia hardware ka ninia devise ne’e uniku iha mundu, ne’ebe tuir ha’u nia hanoin sei laiha ema ida maka troka, karik aban bairua ita lahatene maibe agora ne’e laiha ida maka troka nia pozisaun”.

“Starlink mini ho 11 inc ne’ebe ita bele tau iha pasta, ha’u mos hakarak hateten katak ami halo live ida ne’e uza Starlink mini ne’ebe ho 11 inc ho koneksaun ne’ebe maka di’ak”.Nia dehan

Motiviasaun utiliza rede starlink iha Timor-Leste

“Ha’u mós hakarak teste koko hodi la’o duni saida maka starlink nia nain hateten ne’e los ka lae, ikus mai ezatamente hanesan saida maka Starlink Elon Musk rasik lansa iha Indonezia, Bali no ko’alia global iha Amerika ne’ebá”.

“Ha’u hanoin ema tekniku hotu-hotu liu-liu iha engeneiru informatika motivadu hotu-hotu atu iha Starlink refere hodi teste, ha’u nia motivasaun bele halo hanesan dadaun ne’e ita halo, koko uza live atu ita bele hatene, ha’u laos promove starlink maibe bele dehan katak ita terus demais ona ho internet ne’ebe mais lentu, ha’u hanoin agora internet ida lentu ka lenuk ne’e ita bele say good bye ona ba nia”. Hateten Armindo de Jesus

Kostrusaun fibra ótika mai daudaun no tanba sa la hein ida ne’e ? tanba Starlink mai tiha ona, fibra ótika ne’e estadu sei servisu makas hela, tuir informasaun sira sei halo nia funsionamentu iha tinan ida ne’e, konforme saida maka governu. Karik tempu to’o maka Fibra Ótika ne’e mai, Nia mós hakarak dada hotu ba uma hodi bele halo teste.

“Ita nia moris ida agora la ses ona hosi internet, maibe ita iha motivasaun hanesan hobi deit tanba kestaun internet mai ne’e hanesan Starlink no Fibra Ótika nia prezensa ne’e bele benefisia ita nia sidadaun no ema hotu bele kria ona empregu ba nia aan rasik liu hosi internet, maibe infelizmente ohin loron ita nia estadu seidauk kria kondisaun ne’ebé maka diak, minimu ho rekerimentu baziku hodi fasilita ita nia sidadaun atu halo empregu rasik liu hosi internet”.

“Estadu agora servisu makas hela ha’u rasik akompana liu hosi Secretaria Estadu Komunikasaun Sosial (SEKOMS) ne’ebe ko’alia kona-ba youtubers no facebooker sira, oinsa bele implementa saida maka ha’u hanoin ne’e, oinsa sira bele kria empregu rasik. Infelizmente ita seidauk bele tanba atu halo monetaizing ka halo osan ruma karik presiza utiliza identidade nasaun vizinhu no nasaun liur ninian hodi hetan osan, ida ne’e Timoroan seidauk bele”.

Armindo konsidera “Ne’e la’os kompleksu deit problema facebook ka youtube maka autoriza ita maibe ne’e kompleksu tanba ne’e level estadu nian no tekniku deit labele resolve tenke estadu maka resolve”.

“Dezafiu barak loos, ita nia estadu nia kriasaun rekerimentu baziku ba ita, ha’u bele dehan seidauk sufisiente, bainhira ita nia maluk ida hakarak sosa Starlink, sira buka iha loja Dili laran parese laiha, dependente liu ba kompanha ruma ne’ebe maka distribui sasan mai iha Timor. Ha’u hanoin ida ne’e problema no dezafiu ida ba ita, tanba deit estadu seidauk kria hanesan kartaun kréditu banku sira seidauk bele submete kartaun kréditu”.

Armindo informa, bainhira utiliza Starlink presiza ema tékniku hodi entende no renova, “Bainhira ita iha Starlink iha kestaun tékniku nian tenke renova pakote ne’ebe maka ita sosa ona no mos ita presiza ema tekniku sira hodi involve hodi ajuda ita halo entendimentu utilizasaun sasan refere, iha dezafiu barak loos maibe nia benefisiu mos barak ba utilizasaun Starlink”.

Governu autoriza ona Starlink, nune’e presiza haree fila fali ninia interese oinsa bele utiliza Starlink refere ba servisu sira ne’ebe maka iha area remotas, tanba Starlink util tebtebes ba iha area remotas, hanesan iha area sira ne’ebe maka laiha sinal internet tanba Starlink bele asesu internet iha fain ne’ebe deit. Estadu maka regulariza oinsa utiliza saida maka iha ona ne’e bele util ba sidadaun sira

“Bainhira ema ida hakarak utiliza Starlink primeiru maka nia tenke sosa sasan refere, ba Timoroan sira iha opsaun tolu primeiru maka Starlink mini ho 11 inc ne’ebe ita bele tau ba pasta laran hodi lori tuir, bele mos liu hosi website Starlink ninian”.

“Ha’u hakarak hateten ka alerta ba sira ne’ebe hakarak sosa, karik sosa tenke hatene tanba Starlink hosi reziaun ida ba reziaun ida nia folin diferente bainhira ita sosa sala, ezemplu ita sosa iha Australia maibe utiliza iha Timor bele kona kustu rejiaun ka muda nian, ne’e nia kustu boot liu fali sasan ne’ebe ita sosa, ezemplu Starlink mini ita sosa $200 ital maibe ita selu rejional fee, karik hakarak sosa tenke hatene sosa hosi ne’ebe no husu ba tekniku sira ne’ebe maka hatene, nune’e bainhira problema mosu ita bele hatene”.

“Ami iha esperiênsia hosi kolega balun ne’ebe maka konsulta ho ami kona-ba utilizasaun Starlink derepente invoice tama atus haat ($400) tanba sasan ne’e sira sosa iha Australia ativa iha Indonezia no mai utiliza iha Timor”.

Diretor Kalohan Hosting ne’e husu ba Timoroan sira ne’ebe interesse sosa rede starlink bele komunika ho empreza Kalohan Hosting hodi bele fasilita ho folin ne’ebé baratu.

“Kolega sira ka organizasaun balun ne’ebe maka hakarak iha Starlink refere iha kalohan Hosting ami bele ajuda hodi sosa, Starlink mini $270 dolar, Starlink gen3 ne’e $460 dolar. Nia pakote iha opsaun tolu ba iha utilizasaun individu ka organizasaun ninian opsaun ida maka pakote fulan ida $50 dolar, $60 dolar no $120 dolar”. Nia husu

Enkuantu, oras ne’e Timoroan balun uza ona rede starlink iha Timor-Leste tanba hetan ona lisensiamentu

Jornalista : Marciana da Conceição