La Deklara Konstitusionalidade, Povu Sei Halo Asaun Hasoru TR

Imagen : EUTL halo marsa popular iha Dili,17/12/2025

SAPNewsTL, Dili : Relasiona ho Tribunal Rekursu (TR) ne’ebé ladauk fo sai deklarasaun kona-ba Lei Pensaun Mensal Vitalísia (LPMV) ne’ebé inkonstitusional ka konstitusional, Estudante Universitáriu Timor-Leste (EUTL) deskonfia Tribunal Rekursu no deklara sei halo asaun wainhira la tuir povu nia aspirasaun.

Marciana da Conceição – SAPNewsTL

Porta voz EUTL José da Costa Sure hateten sira-nia parte submete karta antes ba PNTL maibe la hetan autorizasaun, nune’e sira halo marsa to’o deit kampus Sentral UNTL.

“Ami-nia karta submete ba PNTL atu ami halo marsa popular ne’ebé hahu husi Motael, Palásiu Governu, estatua avo Xavier ikus ba Tribunál Rekursu atu fo avizu ba Tribunal Rekursu liga ho lei pensaun mensal vitalisa ne’ebé maka ita luta iha fulan setembru no outubru liu ba no ohin iha ona Tribunál Rekursu nia liman”.

“Maibe infelizmente horseik PNTL halo karta ida hodi responde ba EUTL nia karta katak sira la autoriza atu ami marsa to’o iha ne’eba”.

José hatutan, objetivu husi marsa ne’e maka halo dialogu ho Prezidente Tribunál Rekursu kona ba Lei Pensaun Vitalísia ne’ebe seidauk hetan solusaun.

“Ami halo marsa ida ne’e ho objetivu prinsipal maka ita hakarak buka dialogu oinsa fo solusiona ba revogasaun pensaun mensal vitalisia ne’ebe daudaun ne’e iha tribunal Rekursu nia liman seidauk deklara buat ida, konstitusionalidade ka inkonstitusionalidade”.

EUTL nia pozisaun maka tenke deklara konstituisionalidade ba revogasaun lei pensaun mensal vitalisia ne’ebe maka durante ne’e luta naruk to’o ohin loron.

“Atu deklara konstituisionalidade ka inkonstitusionalidade Prezidente Tribunál Rekursu rasik tenke define nia aan, nia hakarak defende povu maioria ka defende elite minoria”.

“Karik nia defende povu maioria ne’e nia deklara ona konstituisionalidade ba lei refere tanba, iha ita-nia konstituisaun RDTL rasik iha artigu 118, katak Tribunál maka iha kompeténsia atu defende no jere justisa ho povu nia naran”.

Líder EUTL ne’e mós deskonfia Tribunal Rekursu tanba iha tendênsia atu hola desizaun ne’ebe la tuir aspirasaun povu nian.

“Ita tenke deskonfia tanba sira iha poder, no poder ne’e iha tendénsia para nia atu halo deklarasaun ne’ebé maka la tuir aspirasaun ka ezijénsia povu maubere nian”.

“Ema kuandu iha poder, nia iha tendensia para foti desizaun tuir nia hakarak, tanba ne’e ita iha deskonfia boot, se ita laiha deskonfia karik daudaun ne’e ita la halo marsa popular ida ne’e.”

José dehan, “ami husu para aban PNTL sira tenke asegura no lori ami hodi ba halo dialogu ho Tribunal Rekursu para ami rona ba oin saida maka atu akontese tanba ami hein fulan rua ona maibe ladauk deklara buat ida, tanba ne’e ita deskonfia, tanba sa seidauk deklara tanba buat ne’e iha rua deit hakarak defende povu maioria ka minoria”.

“Aban, ami portavoz sira tenke halo dialogu ho Prezidente Tribunál Rekursu para ami rona nia ideia, maibe karik aban ka bairua maka dialogu ne’e la akontese maka masa maioria, povu maubere, kamada sosial hotu-hotu hamutuk ho EUTL sei halo asaun pasifika iha Tribunál Rekursu nia oin hodi husu no obriga tenke deklara konstituisionalidade ba lei refere”.

“Bainhira nia deklara inkonstituisionalidade signifika Tribunal Rekursu rasik maka provoka situasaun ne’e atu manas, hanesan saida maka akontese loron tolu liu ba iha 15-17 fulan setembru, ida ne’e maka sei akontese iha tribunal oin”.

Antes ne’e, Presidente Tribunal Rekursu Afonso Carmona deklara nia parte seidauk halo komentáriu tanba kestaun lei Pensaun Vitalísia “iha hela prosesu”.