Noel Nia Oan Mane Hakuak Nia Fotografia, Família Simu Ho Matan-Ween

Imagen : Familia no SEFOPE simu traballador Noel dos Santos nia isin-mate iha Aeroportu Nicolau Lobato Comoro, 17/12/2025.

SAPNewsTL,Dili : Governu Timor-Leste, liuhusi Sekretáriu Estadu Formasaun Profesionál no Empregu (SEFOPE) hamutuk ho família matebian simu ona mate-isin trabalhador Noel dos Santos Vicente, ne’ebé hakotu iis iha Austrália iha loron 27 fulan Novembru tinan 2025.

Reprezentante Familia Matebian José Pereira lori família bo’ot Noel nian agradese tebes tanba desde nia hakotu iis iha Austrália informasaun lakleur familia bele hatene katak Noel hakotu nia iis.

“Ami hakuak no agradese ba família bo’ot Noel nian iha Austrália ne’ebe sempre akompaña nia durante iha prosesu nia laran to’o evakua nia mate isin mai Timor-Leste, sira-nia kontribuisaun, ami familia sei la selu”. Teni Reprezentante Familia Matebian Noel iha aeroportu Nicolau Lobato Comoro, Kuarta-Feira,17/12/2025.

Matebian Noel aranka husi ne’e ba Austrália tanba iha oportunidade husi SEFOPE, maibe realidade nia mai ho kondisaun laiha iis, familia simu ho fuan bo’ot.

“Ami husu nafatin prosesu sira ne’ebe mak adidu hato’o iha parte ne’ebe mak nia direitu ne’ebe mak iha, ami familia hein nafatin nia prosesu, prosesu ba nia mate ita hotu hein prosesu investigasaun husi parte FORENSIK iha Austrália no governu Austrália nian,” nia akresenta.

Familia nafatin husi ba gorvenu akompaña nafatin prosesu hodi fo forsa ba familia tanba forsa mak gorvenu, oinsa atu bele fasilita no kolabora atu hetan justisa ba Noel nia mate.

Adidu Austrália iha Timor-Leste, Igino Pereira hatete, prosesu kona-ba repatriasaun bu’at ne’e la’os fasil balun to’o fulan ida, maibe grasa tanba ita iha koperasaun servisu di’ak ho embaixadór iha ne’eba.

“Prosesu ida ne’e hahú husi loron 3 Dezembru prosesu la’o lalais los, tanba halo komunikasaun ho ajensia para iha solusaun no prosesu Funeral, prosesu sira ne’e entrega ba governu no kronologia kona-ba motivu matebian nia mate husi parte adidolu, konsuladu no embaixadór sei la toma ida ne’e, tanba kazu ida aban-bainrua parte investigasaun bele direta mai família, tanba iha Austrália diferente ho Timor-Leste”.

Entaun, Timor-Leste ho Austrália bu’at hotu diferensa iha prosesu, liga mos prosesu investigasaun isin bele to’o mai maibe prosesu kontinua la’o nafatin to’o rezultadu iha sei hato’o ba família matebian.

Xefe Gabinete Sekretáriu Estadu Formasaun Profissional Empregu (SEFOPE) Jacinto Ribeiro Dias hato’o sentidu kondolénsia profunda ba eroi ekonómia Noel dos Santos Vicente ne’ebe ohin simu iha fatin ida ne’e.

“Iha tinan hirak ba kotun 2022 aeroportu ne’ebe hanesan ita hamutuk ho nia, ita hameno bu’at ida, ba hó Maromak servisu kuidadu an no fila fali mai Timor, ohin lori mai ita ho bu’at seluk, iha Aeroportu ne’ebe hanesan maibe ita simu fila fali ho imajen tristeza, triste la’os de’it ba familia maibe estadu mos,”

Estadu iha nia programa oinsa atu bele buka servisu iha rai estranjeiru atu joven sira ba servisu no aprende hodi mai dezenvolve rai ho sira nia kapasidade no matenek ne’ebe sira hetan iha Austrália maibe realidade hatudu tristeza ba familia no governu.

“Governu liu-husi SEFOPE ita halo serimónia entrega de’it ba família katak momentu nia sa’e aviaun iha Aeroportu Nikolau Lobato, ohin mos ita simu fali mate isin ne’ebe mak iha tuir kondisaun ne’ebe iha,”

Tanba ne’e la’os familia mesak mak lakon eroi ida ne’e maibe nasaun lakon as-wain ekonómia ida ne’ebe atu transforma ekonomia maibe nia lori tristeza ba família.

“Kondolénsia klean ba familia hotu-hotu ne’ebe simu realidade ne’e, iha ema nia hanoin bu’at seluk, maromak nia planu oin seluk, governu no familia simu realidade fúnebre hamutuk saudozu ida ne’e”. Nia sublinha

Noel dos Santos Vicente, moris iha Dili iha Loron; 05 Fulan Maio Tinan 1999 (Rihun ida atus sia, sia nulu resin sia). Oan husi aman Gil Ruano dos Santos no Inan Imaculada Santos Vicente, Maktoban Noel ho Naran estimado “Santos”.

Maktoban Noel iha maun alin hamutuk nain Lima(5), Primeiru ho naran “Nitu” ne’ebe mak fila uluk ona ba aman maromak nia kadunan santu, Oan daruak mak Maktoban Noel dos Santos Vicente, no iha alin mane ida no feton nain Rua. Maktoban Noel mos iha oan mane nain ida ne’ebe ho hanaran “Kayden”.

Maktoban Noel dos Santos Vicente hahu nia Estudu Formal iha;

Eskola Infatil Pre-Escolar Santa Bakhita de Canossa Remata iha tinan 2004 (Rihun Rua Haat).

Kontinua iha Pre-Primaria Centro Shalom remata iha tinan 2012 (Rihun Rua Sanulu Resin Rua).

Kontinua Ensino-Basico iha Colegio Paulo VI Remata iha tinan 2015 (Rihun Rua Sanulu Resin Lima). No nafatin kontinua Ensino-Sekundariu iha Paulo VI Reamata iha Tinan 2018 (Rihun Rua Sanulu Resin Ualu).

Maktoban Noel dos Santos Vicente, hahu Envolve an iha Programa PALM iha Tinan 2020(Rihun rua Rua nulo) to’o Loron 02, fulan Novembro tinan 2022(Rihun Rua Ruanulo Resin Rua, Maktoban hetan Kontrato husi Kompanhia Australian Blackpaker Central hodi ba Servisu iha Robinvale

Victoria Australia, Durante fulan Sia(9).

Iha loron 27 Fulan Novembru Tinan 2025, Rona Novidades triste nebe hafalun ita hotu, katak Noel dos Santos Vicente ho Naran Istimadu “Santos” Lakon ona Vida ho dalan ne’ebe ita hotu la Espera.

Adeus…………Adeus. Adeus, Maktoban Noel dos Santos Vicente.

TAGS
Share This