Plenáriu Dahuluk ! M-PFN 126 Aprova Rezolusaun 5, Joven Sira Iha Problema

Imajem : Membru Parlamentu Foinsa’e Nian (M-PFN) Iha Salaun MSSI Caicoli, 01/08/2025

SAPNewsTL, Dili : Membru Parlamentu Foinsa’e Nian (M-PFN) periodu 2024-2026 realiza plenária dahuluk hodi debate no aprova rezolusaun kona-ba Asuntu Juventude ho Edukasaun, Juventude ho Saúde, Juventude ho Empregu no Empregabilidade, Juventude ho Partisipasaun Sívika, Juventude Violência no Krime.

Ekipa Kobertura – SAP News TL

Iha diskursu enseramentu, Presidente Alumni Parlamentu Foinsa’e Timor-Leste – APFTL Zaulino Gomes da Silva hateten apresia M-PFN sira tanba bele partisipa iha plenária hodi produz rezultadu ida, sai hosi zona hodi aprende ne’e bele hateke ba dook no futuru ne’ebe diak.

“Sai husi imi nia zona hodi ba aprende iha fatin seluk, nune’e iha konvivénsia, konvivénsia ne’ebe mai hosi joven sira ne’e ita hateke futuru, ita mai hosi munisípiu no lian ne’ebe la hanesan maibe ita uma lisan ida deit mak República Democrática de Timor-Leste”.

“Esforsu ne’ebe ita-boot sira halo, ita sei enkamina ba ministériu relevante sira ho issu no temátiku ne’ebe imi diskute hodi bele halo asaun no intervensaun ruma iha programa no atividade sira katak problema juventude la’os problema MJDAK nian deit ne’e problema estadu nian, entidade hotu iha responsabilidade”. Hateten Presidente APFTL Zaulino Gomes da Silva iha salaun Ministériu Solidariedade Sosial no Inkluzaun, Caicoli Dili, 01/08/2025

Zaulino Gomes hatutan, “Membru Parlamentu Foinsa’e sira ne’ebe halo desizaun iha plenaria ne’e ne’e nu’udar rekomendasaun deit la’os obrigatóriu ida hodi halo tenki tuir, maibe se ministériu sira haree ne’e pertinente bele halo intervensaun”.

Diretor Jeral MJDAC David Tomas de Deus dehan problema ne’ebe M-PFN rekolla mai hosi munisípiu no postu administrativu sira iha territóriu nasional

“Imi nia dadus ne’e mai hosi postu administrativu sira, rekomensaun ne’e la’os obrigatóriu maibe ne’e rekomensaun ida hanesan mós membru Parlamentu Nasional sira halo, sira halo fiskalizasaun no rekomensaun ba governu”.

David konsidera programa refere diak tanba ne’e governu nafatin iha komitmentu hodi kontinua ba oin. Nune’e, “Ha’u fo agradese ba PNTL ne’ebe oferese fatin akomodasaun, MSSI ne’ebe oferese fatin plenária, APFTL ne’ebe organiza no servisu makaas, apresia ba Mídia Sapnews, apresia ba média hotu ne’ebe halo kobertura ba programa ida ne’e”. Dehan Diretor Jeral David Tomas de Deus.

Plenária Dahuluk Membru Parlamentu Foinsa’e Nian (PFN) períodu V ne’e debate no aprova resolução 5 kona-ba Juventude Ho Edukasaun, Juventude ho Saúde, Juventude ho Emprego no Empregabilidade, Juventude ho Partisipasaun sívika no Juventude ho krime no violência ho partisipasaun hosi M-PFN hamutuk na’in 126, husi postu administrativu 70, enkuantu M-PFN na’in 16 la konsege partisipa tanba preokupa ho eskola.

Iha lei inan, Repúblika Demokrátika Timor-Leste (RDTL) artigu 50° kona-ba direitu ba servisu, iha alinea 1 define sidadaun hotu-hotu independentemente sexu, iha direitu no dever ba servisu no hili livremente ba pozisaun, no iha alinea 5 mensiona estadu sei promove kriasaun kooperativa produsaun no apoia empreza sira nu’udar fontes ba empregu. Tuir mai, iha artigu 59° kona-ba edukasaun no kultura, iha alinea 2 haktuir sidadaun hotu iha direitu ba igualdade oportunidade ensinu no formasaun profisional. Artigu rua ne’e sublinha katak ema hotu iha direitu atu hetan empregu no empregabilidade, asesu formasaun professional no livre hili servisu tuir ida-idak nia preferénsia.

Tuir dadus International Labour Organiation (ILO) iha tinan 2021 hatudu joven ho idade 15-24 okupa 30.5% maka la asesu ba edukasaun, empregu no formasaun, taxa dezempregu jeral rejista 5.1% representa populasaun hamutuk rihun sanulu resin rua resin atus hitu (12.7), entre sira joven ho idade 15-24 rejista 9.6% no ema adultu ho idade 25-64 rejista 4.7% mak konsidera dezempregagu.

Enkuantu populasaun idade laboral husi idade 15 ba leten hamutuk 809.4 kompostu hosi mane na’in 403.6 no feto na’in 405.8. Entre sira, forsa traballu hamutuk rihun 247.0, ema ne’ebe servisu hamutuk rihun 234.3, ema ne’ebe la’os forsa de traballu hamutuk rihun 562.4.

Konsellu Konsellu Ministrus, iha sorumutuk husi loron 3 fulan-abril tinan 2024, aprova projetu Rezolusaun Governu kona ba alterasaun daruak ba Rezolusaun Governu nú. 23/2009, loron 18 fulan-novembru, aprova Parlamentu Foinsa’e Nian, ne’ebé aprezenta husi Ministru Juventude, Desportu, Arte no Kultura, Nelyo Isaac Sarmento.

Projetu ne’e ho objetivu hodi hametin liután programa ida ne’ebé hetan ona susesu, nune’e bele kontribui ba formasaun foin-sa’e ho forma abranjente ne’ebé foka liuliu ba formasaun iha área edukasaun sívika no sidadania, empreendedorizmu, metodolojia peskiza no análize, meiu ambiente, antikorrupsaun, jestaun no organizasaun asosiasaun juventude nian, igualdade no jéneru, edukasaun ne’ebé bazeia ba kompeténsia moris, teknolojia informasaun no komunikasaun.

Nune’e, M-PFN husi hosi munisipiu sanulu resin tolu (13) inklui Rejiaun Administrativu Espesial Oe-Cusse Ambeno (RAEOA) husi kada postu administrativu iha kada representasaun hosi feto ida no mane ida hodi mai aprende no aprende hodi hatene, hadomi no hatan ba joven sira-nia interese ka interese komun no hases husi interese grupu no privadu nian hodi sai futuru lider ne’ebe kualidade no preparadu hodi estafeta ukun husi jerasaun ba jerasaun liu hosi defende direitu joven sira-nian, hatutan foinsa’e nia lian, halo advokasia, identifika problema ka issue, halo debate no fo solusaun ba problema joven nian liu hosi programa Membru Parlamentu Foinsa’e Nian (M-PFN).

Share This

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )