Tansá, Ha’u Tenki Hili Nia Sai Autoridade Lokal ?

Tansá, Ha’u Tenki Hili Nia Sai Autoridade Lokal ?

SAPNewsTL, Dili : Loron 28/10/2023 Mak loron ne’ebé importante atu sidadaun ida-idak hili ninia lider ne’ebé besik liu no moris hamutuk ho ita horas 24 nia laran.

Atu ita bele hili ema ida sai ita nia lider ita presija hatene ema ida ne’ebé mak ita bele hili ka tamba sá mak ha’u presija hili nia atu sai nu’udar autoridade ida iha ha’u nia knua/hau nia sosiedade lokal.

Tuir ha’u nia hanoin atu hili ema ida sai nu’udar autoridade lokal presija konsidadera aspektu sira tuir mai ne’e atu ita bele ema ne’ebé merese duni atu hili: presija hatene sé mak autoridade lokal?, ninia serbisu mak saida? No saida deit mak nia tenke iha atu nia bele sai autoridade ka lider lokal?


Autoridade lokal mak entidade ne’ebé ezerse poder no autoridade iha nivel lokal; entidade ne’e eleitu ka hili husi sidadaun ida-idak atu reprezenta no governa komunidade lokal, atu atende interese no nesesidade povu nian. Nia reprezenta governu iha komunidade lokal no reprezenta komunidade lokal iha governu nian oin. Nia nu’udar ponte ida ne’ebé lori aspirasaun komunidade lokal nian ba to’o iha governu nia tilun no matan no lori estadu nia interese ba to’o iha komunidade lokal.


Nu’udar entidade ne’ebé iha poder atu governa komunidade lokal, nia iha responsabilidade bo’ot ba iha progresu dezemvolvimentu no prosperidade komunidade lokal nian. Nia iha responsabilidade atu lidera komunidade lokal ho di’ak iha aspeitu hotu-hotu, halo planu dezemvolvimentu komunitária, garante seguransa no sustentabilidade, promove partisipasaun komunidade lokal nian iha prosesu konstrusaun estadu nian liu husi aktividade sira iha baze.

Liga ho polítika IX governu konstituisional nian ne’ebé atu estabelese desentralizasaun poder iha 2024 ne’e; autoridade lokal asume papel fundamental iha prosesu dezemvolvimetu rai laran nian, sira mak sai nu’udar motor ba dezemvolvimentu, tamba buat hotu hahu husi baze.


Atu garante aspektu sira ne’ebé temi iha leten, autoridade lokal ida tenke iha lejitimidade. Lejitimidade ne’e mak ita distribui ka fó liu husi eleisaun demokrátika ne’ebé sei realiza iha loron 28/10/2023 mai nu’udar konsultasaun públika. Atu autoridde refere bele uza lejitimidade ida ne’e ba iha interese komum komunidade lokal nian, presija iha kapasidade atu lidera,atu planu, jere no halo desizaun sira ne’ebé justu ba interese komum.

Nu’udar entidade ne’ebé iha lejitimidade presija iha responsabilidade humana no moral ba ninia desizaun no asaun sira atu bele garante transparensia no integridade individual no integridade social. Nu’udar autoridade lokal presija iha konektividade saudavel ho populasaun rasik, no ho entidade estadu nian no instituisaun hotu-hotu atu hotu-hotu serbisu hamutuk hodi kontribui ba sosiedade nia moris di’ak.


Atu hili autoridade lokal ne’ebé integral no efetivu ba sosiedade nia di’ak hili ho konsiensia no ho responsabilidade, tamba rezultadu husi autoridade lokal integral no efetivu ka kontraditoriu ne’e konsekuensia husi ita ida-idak ne’ebé ezerse ita nia votu.

Ho hanoin hirak ne’e bele tulun ita atu haré no fihir didiak se mak merese atu simu ha’u nia votu. Ha’u hili nia la’os tamba relasaun pesoal, la’os tamba nia ha’u nia família, la’os tamba nia ho ha’u kor ida de’it, la’os tamba nia ho ha’u ransu di’ak, maibé ha’u hili nia, tamba fihir ba ninia kualidade ka aspektu sira ne’ebé deskreve iha leten; tamba sai autoridade lokal la’os atu lidera família ka grupu maibe atu lidera sosiedade tomak ne’ebé nakunu ho ema, balada fuik no maus, ai-horis no riku-so’in tomak ne’ebé pertense ba iha area espesifika ida. “Vota tamba iha konfiansa no esperansa”.

Hakerek Na’in: Gilberto Soares

Share This

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )