Dalan Ba Desentralizasaun ! Régio Realiza Meza Redonda Rona Opiniaun Públiku

Imajem : Presidente Autoridade RAEOA Régio da Cruz Salu iha Oe-Cusse, 27/09/2025
SAP News TL, RAEOA : Presidente Autoridade Região Administrativa Especial Oe-Cusse Ambeno (RAEOA), Regio da Cruz Salu, organiza meza redonda interativa hodi rona opiniaun husi entidade sira hodi prepara ba implementasaun poder lokal iha Oe-Cusse.
Iha diskursu Prezidente RAEOA deklara, dialogu interativu refere foku ba estabelesimentu poder lokal no dezentralizasaun nu’udar Região Administrativa Espesial no zona ekonomia espesial.
“Ohin, ita hahú ona pajina foun atu dezenvolve rai ida ne’e, serbisu prestasaun hotu-hotu tenke besik povu tanba estadu hari’i Oe-Cusse ho karáter hari’i povu no defende povu ba estadu ida ne’ebe sustentavel no organizadu,” Dehan PA RAEOA Régio da Cruz iha Palaban Oe-cusse Sesta-Feira, (27/09/2025).
Regio fundamenta, dialogu interativu ne’e foku kona-ba estabelesimentu poder lokal no dezentralizasaun espesial ba Oecusse.
“Ita presiza esforsu ida ne’ebe forte liutan ho politika ida espesial, hodi atinji mehi ne’ebe estadu no Governu hatur ona iha Konstituisaun RDTL, lei no dekretu lei sira kona-ba Oe-cusse no Atauro sai Rejiaun Administrativu espesial no zona ekonomia espesial”.
Prezidente RAEOA ne’e hatutan, bazeia ba Rezolusaun Governu N.º 37/2025, 28 Agostu 2025, Autoridade RAEOA iha mandatóriu klaru atu superviziona prosesu dezentralizasaun, mobiliza no eduka povu hodi envolve direitamente iha dezenvolvimentu.
“Tinan 10 ona governu estabelese Oe-Cusse nu’udar zona ekonomia espesial, hari’i ona infraestrutura sira ho orsamentu bo’ot, ita tenki orgullu ba ida ne’e” Nia rekunhese
Iha fatin hanesan, Ministériu Administrasaun Estatal MAE liu husi Diretór Jeral Governu Lokal, António Guterres, reforsa katak Governu kompremete atu halo prosesu ofisiál legal hodi garante dezentralizasaun no poder lokal antes tinan 2028.
“Tanba ne’e autoridade RAEOA tenke halo esforsu atu priense rekezitu legal, hanesan identifikasaun rekursu estratéjiku, divizaun teritoriu no kapasidade rekursu umanu hodi prepara ba implementasaun,” Dehan nia.
Tuir planu, iha 2026 ekipa avaliasaun sei halo estudu kondisaun kada munisípiu, no rezultadu sei publika iha loron 20 Maiu 2026. Iha 2027 sei organiza eleisaun lokal ba representante komunidade no ezekutivu.
Tenente Jeneral F-FDTL, Falur Rate Laek, apresia ba inisiativa Prezidente Autoridade RAEOA ne’ebe konvoka entidade hotu ho kompromisiu politiku liu husi hari’i governasaun ida inklusivu, espesializadu iha Oe-cusse.
“Programa ne’e hatudu dezenvolvimentu, governasaun nasional tenke halo duni, lideransa RAEOA hatudu imajen lider Oe-cusse oan ne’ebe iha kumprimisiu bo’ot ba unidade no jestaun governasaun espesial Oe-cusse, ita apoiu ida ne’e”.
Entretantu, iha dialogu konsultasaun públiku ne’e partisipa husi entidade relevante, intelektual no povu Oe-Cusse oan hodi reforsa polítika governu kona-ba implementasaun poder lokal no dezentralizasaun iha RAEOA.