Jogu CPLP Inspira Timoroan Ko’alia Portugês, Talentu Desportivu & Dezenvolve Infraestrutura

Imajem : Abertura jogu CPLP iha Estádiu Munisipal Dili, 19/07/2025
SAPNewsTL, Dili : Padre Mouzinho Pereira Lopes “Espera CPLP nia evento ne’e fanun ita hotu atu fo liman ba malu, fanun oan sira hosi cada familia haburas talento be Maromak fo ona; fanun timor oan atu sério estuda no halo exercício desportal no acadêmica”. Hakerek Padre Mouzinho Pereira Lopes Iha China, 20/07/2025.
Aprende Hosi Vizita CPLP
Visita nebé folin boot no fo impacto mai ita nia desenvolvimmeto ne’e lori ha’u atu hanoin netik konabá sa mak ita bele hili no hadi’ak hosi visita ne’e.
1. Acolhimento. Simu Bainaka. Ne’e knaar Timor oan hotu nian. Tamba sa, tamba lisan Timor nian hateke bainaka nu’udar ema folin boot, no dala ruma considera nu’udar “liurai”, terminologia nebé oras ne’e ema balu alergia, maibé ninia valor de respeito mak importante liu iha ne’e atu ita tane.
Alem de cada Timor oan nune’e, acolhimento ohin loron kabe liuliu hosi serviço imigração, policia, turismo, escola turismo nian no hotel sira, nune’e mos restaurante oan sira, konserteza halo estudu no avaliação lubuk iha oin mai.
2. Ko’alia Português no habelun.
Teki-tekir ema hotu sente katak hetok lian português ne’e importante.
Balu basa rentoos tamba escola tiha tinan TK, SD, SMP, SMA (hamutuk tinan 10), lakohi apreende diak português. Agora iha O nia oin, ema ko’alia liafuan mai, O nia português atu sai, hanesan fali ema atu baku dolar O. Kosarben sai, kahur rai manas. Portugies tinan 10 nian mak “sim” “não” de’it…terlalu los…
Ainda, balu-balu hananu ka le de’it português mos hanesan ema foin horkalan rona português…
Biban mos ita habelun rai sira sorin balu. Apreende hosi sira. Jovem sira pode ser halo belun, se mak hatene bele mos biban hetan namora, la’os de’it imi ho imi iha bairo laran.
3. Talento Despostivo
Penonton sa, Nai mak hatene. To’o has leten mos taka rabat. Maibé atu hetan jovem talentoso nebé comprova talento iha bola, iha tennis nos seluk², ita la hetan. Joga ba mos, lakon hotu de’it.
Se ne’e mos joven ida la hakfodak, hadér hosi toba, maka visita CPLP folin la iha mai ita.
4. Knaar Governo no Instituição sira nian:
Imigração, policia, turismo, stadion, campo tennis, administração cidade, nst.
*Campo sira iha Dili.
Dili ne’e la iha Campo naton ba international events. Campo futebol ki’ik demais, parajem susar.
Federação Tennist la iha kampu rasik. Treinador nacional ida de’it. Sasan Tinju, se mak haré, pengurus ka federação mos spontan deit, seidauk iha governo nia assistencia karik, afinal hirak ne’e hotu bele lori rendimentu boot ba ita-nia estadu no povu.
*Estrada no jardim.
Quando SEATOU hahi serviço tinan rua liuba, ema nebe la hanoin naruk karik, halo krítika hamoe nian laos construtivo, kala tamba partido nia interese. Maibé haré Dili sabra’ut demais, fo’er hanesan fahi luhan, ita barak finje nonook tiha. Impacto ba serviço movimento, ba saúde, educação no ba relação internacional boot tebes.
Abusos
Pasti acompanha ho visita ne’e, serviço ilegal to’o crime mos la’o clandestina hela: na’okten sira nivel boot be naran corruptor iha minísterios relevantes, na’okten motor ka helm, naokten iha bairo, prostituição iha hotel balun, ema tama ilegal, abuso sexual iha fatin público, no seluk tan. Ita hotu precisa cuidado, Policia, PDHJ, CAC, NGO, no cada família precisa antena qualifade atu bele controla no evita aat sira mosu haterus ema ida ka ema barak.
Liafuan Ikus:
Espera CPLP nia evento ne’e fanun ita hotu atu fo liman ba malu, fanun oan sira hosi cada familia haburas talento be Maromak fo ona; fanun timor oan atu sério estuda no halo exercício desportal no acadêmica.