Papa Francisco : La’o Hamutuk Iha Esperança ! Esperança La Bosok

Imajem : Santu Padre Papa Francisco

SAPNewsTL, Dili : Papa Francisco tatoli mensajem kuaresma ba sarani hothotu iha mundu rai-klaran liu hosi karta eskrita katak ema hotu presiza loke fuan no loke an ba grasa Na’i Maromak nian ho fiar no esperansa.

Maun Alin no Feton sira !

Ho sinal penitencial cinzas iha ita nia rentos, ita hahú peregrinação anual Santa Quaresma, ho fiar no iha Esperança. Igreja, nudar inan no mestra, convida ita hotu atu prepara ita nia fuan no loke a’an ba graça Maromak nian atu ita bele celebra ho ksolok boot triunfo pascal Cristo nian, Nai, manán pecado no mate, hanesan São Paulo exclama: «Mate hamout nia a’an iha vitoria, Oh mate o nia vitoria iha nebe? Oh mate o nia kroat iha nebe? (1 Cor 15, 54-55).

Los duni, Jesus Cristo nia mate no moris hi’as, ida ne’e mak sai centro ba ita nia fiar no sai garantia ba ita nia esperança iha promessa Aman Maromak nian, nebé realiza iha Nia Oan nebé Nia hadomi: ba moris rohan laek (cfr. Jo 10, 28; 17,3)¹.

Iha Tempo Quaresma ida ne’e, hariku a’an ho Graça Tinan Jubileu, hau hakarak oferece ba imi reflexão balun kona ba significado husi la’o hamutuk iha esperanca no descobre apelo sira ba conversão nebé Maromak iha nia laran sadia (misericórdia) haraik ba ita hotu, nudár individo no nudár comunidade.

Uluk knana’in la ‘o nudar lema Jubileu “Peregrinos de Esperança” nebé lori ita hanoin fila fali viagem naruk povo Israel ba rai promessa (terra prometida) nebe haktuir husi livro Êxodo: difícil atu la’o husi moris-atan nian (escravidão) ba liberdade, nebé Na’i rasik mak hakarak no lori, hadomi nia povo no Nia mak sempre fiel uluk ba nia povo.

Ita la bele hanoin êxodo bíblico deit se wainhira ita la hanoin kona ba ita nia maun-alin no feton barak nebe ohin loron halai sés husi situação sira miséria no violência hodi ba buka moris nebe digno ba sira nia a’an rasik no ba sira nia família. Husi ne’e mak hamosu apelo ida ba conversão, tamba ita hotu peregrino iha moris (peregrino na vida), maibe ita ida-idak bele husu ba nia a’an rasik: oinsá hau husik hau nia a’an karik condição hirak ne’e husu ba hau?

Lós duni hau la’o (a caminho) ka hau la book a’an (paralisado), estático, ho tauk tan falta esperança ou hau kesi a’an metin ka hakmatek iha hau nia zona de conforto? Hau buka dalan libertação husi situação pecado maibe falta dignidade? Hirak ne’e bele sai exercício quaresmal nebe diak atu bele confronta ho realidade concreta iha qualquer migrante ou peregrino no husik atu ita hola parte iha sira, li-liu atu descobre buat sá mak Maromak husu mai ita atu sai nudár viajante diak ida hodi ba to’o iha Aman Maromak nia uma. Ida ne’e bele sai exame diak ida ba hirak nebe halo viagem (viajante).

Segundo ponto, ita halo viagem ida ne’e hamutuk. La’o hamutuk, Ser sinodal, no ida ne’e mak vocação Igreja nian². Sarani sira hetan bolu atu bele la’o hamutuk, nunca atu bele la’o mesak (viajante solitário). Espírito Santo book ita atu sai husi ita ida-idak nia a’an rasik hodi la’o besik ba Maromak no besik ba ita nia maun-alin sira no nunca atu bele taka ita nia a’an rasik³.

La’o hamutuk significa tecelões (costura) de unidade, hahú ho ita nia dignidade comum nudar Maromak oan (cfr. Gal 3, 26-28), significa la’o husi sorin-sorin, la hanehan ema ida no la uja ema sai instrumento, sem ódio, hipocrisia, la bele husik ema ida iha kotuk no halo nia sente excluso. La’o hamutuk iha direção nebé hanesan, ba to’o iha meta ida deit, rona malu ho domin no paciência.

Iha Quaresma ida ne’e, Maromak husu mai ita atu verifica se iha ita nia moris, iha ita nia família, iha fatin nebé ita serviço ba, iha comunidade paroquial ou religiosas, ita iha capacidade atu la’o hamutuk ho ema seluk, rona ema seluk, hodi manán tentação nebe hamout ka hatolan ita ho ita nia autor referencialidade no tau-matan ba ita nia necessidade deit.

Ita husu iha na’i nia futar oin, se ita bele serviço hamutuk ho Bispo sira, nailulik sira, consagrado sira, leigos, ba serviço Maromak nia reino; ita iha hahalok simu ema seluk (acolhimento) ho gesto nebé concreto, ba ema hirak nebé hakbesik aan mai ita no ba ema hirak nebe dook; se ita halo ema seluk sente hola parte iha comunidade ou ita mantém distancia. Ida ne’e mak segundo apelo: ba conversão no sinodalidade (la’o hamutuk)

Iha terceiro ponto, ita halo la’o hamutuk ida ne’e iha Esperança ho promessa ida.

ESPERANÇA NEBÉ LA BOSOK (Cfr. Rm 5,5) mensagem central husi Jubileu ba ita hotu nebe sai hanesan horizonte viagem quaresma nian ba to’o iha vitoria pascal. Hanesan Amu Papa Bento XVI hanorin ita iha Encíclica Spe salvi «ser humano precisa domin nebe sasukat laek. Precisa iha certeza ida nebé halo nia haklalak hodi dehan: “la’os mate, la’os vida, la’os anjo sira, la’os principados, la’os presente, la’os futuro, la’os kbi’it nain sira, la’os a’as, laos klea’an, la iha criatura ida bele haketak ita husi Domin Maromak nian, iha Jesus Cristo, Ita Na’i” (Rm 8, 38-39)».

Jesus, ita domin no Esperança, nebe moris hi’as no moris ukun ho glorioso. Mate nakfilak tiha ona ba vitória no ida ne’e mak Fiar no Esperança boot Cristão sira nian: iha Cristo nia moris hi’as!

Esperança, confia iha Maromak no iha nia promessa, moris rohan laek. Ita tenke husu ba ita nia a’an rasik: Iha hau nia a’an ne’e convencido katak Maromak bele perdua hau nia salan sira? Ou hau comporta iha hau nia a’an hanesan hau bele salva a’an rasik? Dada iis ho anin salvação nian no husu tulun ba Maromak hodi bele simu? Hau moris concretamente iha Esperança nebé ajuda hau atu le evento histórico no dudu hau hodi halo compromisso ba justiça, fraternidade cuidado casa comum no garante katak la iha ema ida husik iha kotuk?

Maun-nalin no feton sira, obrigado ba domin Maromak nian iha Jesus Cristo, ita mak tau-matan ba Esperança nebe la bosok (cfr. Rm 5,5). Esperança mak “ancora klamar nian” nebé seguro no firme. Ho nia, Igreja reza atu “ema hotu bele hetan salvação” (1Tim 2,4) no ema hotu bele ba to’o iha gloria lalehan nian hamutuk ho Cristo, nudar nia kaben.

Santa Teresa de Jesus dehan «Hein lai, hein lai, hau nia klamar ó la hatene loron no oras. Matan moris no neon nain buat hotu liu hanesan anin, maske o nia impaciência bele hamosu incerteza buat nebe iha certeza, no hanaruk tempo nebé badak» (exclamação d’alma a Deus, 15,3)9

Virgem Maria, Inan Esperança nian harohan da’et mai ita no acompanha ita iha dalan Quaresmal.

Roma, São João Laterão, 6 de fevereiro de 2025,
Catecismo Igreja Católica, n. 1820.

Jornalista : Marciana Sapnews

Share This

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )