Atualiza Servisu Ba PM ! Helder Konsidera G7+ Sai Ona Organizasaun Famozu Iha Mundu

Imajem :

SAPNewsTL, Díli – Sekretáriu Jeral g7+ Helder da Costa Lopes atualiza ba Primeiru-Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão, kona-ba atividade vizita ba Republika China hodi partisipa iha komferensia internasional ne’ebe hala’o iha Bizin, tanba konsidera G7+ sai ona organizasaun ne’ebe rekuhesidu no kunhesidu internasionalmente iha mundu.

Tuir sekretáriu jeral g7+ Helder da Costa hateten, iha sorumutu ne’e nia parte hato’o ba,Xefi Governu kona-ba Komferensia internasional ne’ebe hala’o iha Republika China, partisipa husi g7+ hodi hatan ba konvite ne’ebe enkamina husi nasaun international development corportion agency Thailand mai Timor-Leste.

“En jeral, ami atualiza ba Primeiru-Ministru kona-ba ami nia vijita foin dadauk ba China ne’ebe hetan konvite husi Thailand nasaun international development corportion agency, konferensia boot ida iha China ne’ebe partisipa mos husi Eis Secretariu Jeral, Panquin Mom no mos representante husi pais hamutuk 130 no representante husi organizasaun internasional 30 resin.” Dehan Sekretariu Jeral g7+, Helder da Costa ba jornalista hafoin remata enkotru ho PM
iha, Palaciu Governu, Tersa (16/07/2024)

Sekretáriu Jeral g7+ fundamenta, antes ne’e embaixador China iha Timor-Leste hato’o ona ba Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão relasiona ho partisipasaun g7+ nian iha komferensia internasional ne’ebe hala’o iha Republika China hodi diskute kona-ba Governu Timor-Leste nia prontidaun atu fó apoiu ba China nia ajuda kona- ba desenvolvimentu iha páis estadu membro g7+ sira, Tenik nia.

“Primeiru Ministru hasoru ona embaixador China iha Timor-Leste, Embaixador mos fo hatene kona ba ida ne’e, portantu iha konferensia Bizin, ami mos ko’alia kona-ba oinsa ita bele promove, China nia ajuda kona- ba desenvolvimentu iha pais estadu membru g7+ nian, tamba sira kontente tebe-tebes rona katak, Prezidente Republika José Ramos Horta sei halo’o vizita official ba China iha 27 ou 28 fulan junho tinan ne’e hodi hasoru malu ho nia homolgu, Presidente Jinping”. Nia informa

Nia salienta, organizasaun Internasionál g7+ hamutuk ho Xefi Governu, diskute mos kona-ba planu estratéjiku organiza eventu altu nivel konferensia internasional paz ne’ebe sei hala’o iha Nova York iha fulan setembru, nune’e husu mos disponibilidade Primeiru-Ministru nian atu desloka ba Nova York hodi partisipa.

Enkuantu, Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão mos orienta g7+ atu prepara ho diak molok ba partisipa iha eventu komferensia internasional ne’ebe sei akumula Xefi Estadu balun inklui Xefi Governu no Ministru sira hodi ko’alia kona-ba progresu no dezafiu sira ne’ebe g7+ enfrenta tamba g7+ hanesan organizasaun Internasionál ida ne’ebe koinesidu (famozu).

“Primeiru-Ministru fo orientasaun katak ami sei prepara eventu ida ne’ebe sei involve Xefi estadu balu xefi Governu Ministru g7+ hodi koalia kona-ba progresu dezafiu ne’ebe g7+ enfrenta, ami sei koalia kona-ba ida-ne’e, tamba agora dadaun g7+ tornou- se uma entidade koinesido rekoinesido internasionalmente”.

“Ami husu sekretariu estadu mantein nafatin responsabilidade ho kna’ar boot ida ne’e hodi bele dezamina informasaun kona-ba g7+, promove Timor -Leste ninia kna’ar nu’udar pais anfritriaus ba g7+ hodi nune’e ita bele transmiti nafatin bom nome no bom trabalhu ne’ebe ita Timor oan bele iha nivel internasional”.

Aleinde fó orientasaun ba g7+ Xefi Governu mos apresia tebes ho servisu g7+ nian ne’ebe serbisu hamutuk ho nasaun membru internasional sira hodi dezamina informasaun, apoiu Governu nia serbisu iha nasionál, regional no internasionál.

Nune’e, Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, kompremetidu katak liu husi vizita amu Papa Fransisco nian mai Timor-Leste PM sei hato’o ba Papa Fransisco kona-ba Timor-Leste nia kna’ar iha nivel internasional.

“Amu Papa nia vizita mai iha Timor, ita nia Primeiru-Ministru mos buka tau maneira dezamina nafatin Timor -Leste nia kna’ar iha nivel internasional, bele promove paz rekonsilia ba rai seluk, nune’e bele kontinua dezamina informasaun kona-ba g7+ nia serbisu, ami mos rona katak iha fulan, Agostu tinan ne’e Timor-Leste sei simu vizita husi Sekretáriu Jeral ONU Antonio Guterres, g7+ sei buka atu servisu hamutuk ho Sekretariu Jeral nia disponibilidade partisipa iha eventu altu nivel g7+ iha fulan setembru”.

Nia hatutan, Dadaun ne’e adjuntu sekretáriu jeral g7+ hala’o hela serbisu iha Nova York hodi diskute hamutuk ho nasaun membru estadu sira, oinsa prepara mekanismu kona-ba ba eventu komferensia internasional g7+ nian ne’ebe sei akumula páis membru husi nasaun barak iha Nova York.

“Ha’u nia adjuntu dadaun ne’e iha ne’eba hela koalia ho membru estadu sira seluk iha Nova York, ita iha 20 membru estadu ne’ebe akreditadu pais membru iha Nova York, preparativu la’o hela, eventu ida ne’e boot, ne’e duni importante tebes ami mai briefing, PM mos fo ona orientasaun hodi nune’e ami bele servisu ho diak liutan ho responsabilidade”.

Enkuantu, G7+ hari’i husi nasaun hitu no ekoñesimentu iha nivel globál ne’e mós hetan konfirmasaun husi estudu ida ne’ebé Sentru Estudu no Peskiza nian sira BRICS (BRICS Policy Center) ne’ebé analiza influénsia g7+ nian husi kedas nia hari’i iha tinan 2010, ninia ajenda sira kona-ba pás no dezenvolvimentu no atuasaun parseiru dezenvolvimentu nian sira ne’ebé foka ba Estadu frajil sira. Relatóriu ne’e hato’o kona-ba dezafiu sira ne’ebé g7+ hasoru daudaun, konfirma organizasaun ne’e nia impaktu fundamentál iha nivel globál no rekoñese papél importante ne’ebé Governu Timor-Leste dezempeña ona.

Organizasaun intergovernamentál g7+, ne’ebé harii iha tinan 2010 husi inisiativa Timor-Leste nian, Organizasaun g7+, foufoun, nasaun hitu maka harii, no oras ne’e kompostu husi nasaun 20 husi Áfrika, Ázia-Pasífiku, Karaíbas no Médiu Oriente: Afeganistaun, Burundi, Xade, Komores, Kosta Marfín, Giné, Giné-Bisau, Haiti, Iemen, Illa Salomaun, Libéria, Papua Nova Giné, Repúblika Sentru-Afrikana, Repúblika Demokrátika Kongu, Saun Tomé no Prínsipe, Serra Leoa, Somália, Sudaun Súl, Timor-Leste no Togo. Totál populasaun husi nasaun sira ne’ebé forma organizasaun g7+ hamutuk ema millaun rihun 1,5.

Jornalista : Juvita Guterres

Share This

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )