
Estabilidade Governativa Importante, PD Sei Deside Ba Entre Partidu CNRT & Plataforma
SAPNewsTL, Dili : Relasiona ho senariu governasaun dasia iha tinan 2023, Deputado Bankada Partidu Democratiku (PD) Antรณnio da Conceiรงรฃo ‘Kalohan, haktuir Partidu mais votadu Congressu Nasional Rekonstrusaun Timorense (CNRT) mak autor prinsipal hodi garante estabilidade governativa no normaliza situasaun nasaun nian
“Perspetiva estabilidade ida atu halo konstrusaun Timor ida ba oin, ema hotu tenki tenta, hanoin no kontribui para depois de normaliza fila fali ita nia situasaun ba oin ho diak, nune’e ita bele ba oin di’ak liu tan ho estabilidade governativa ne’ebe depende ba Partidu mais votadu Congressu Nasional Rekonstrusaun Timorense (CNRT)”. Tenik Deputado Bankada Partidu Democratiku (PD) Antรณnio da Conceiรงรฃo ‘Kalohan, iha Uma Fukun PN, Dili 29/05/2023
Sekretariu Jeral PD ne’e akresenta, “Se iha ona diferensa estratรฉjia governasaun ninia agora ida hakarak hamosu ninia alternativu, nia tenke la’o rasik para hodi fo duni resposta, saida mak durante ne’e nia iha espetativu, estabilidade importante, maibe mos mai ho aktus governativus ne’e rasik ne’ebe atu responde ba saida mak ita hakarak atu haree mudansa ne’e rasik.” Deputado Sublinha
Alende ne’e, relasiona ho governasaun dasia, PD se halo reuniaun superior hodi deside no hatur nia pozisaun ba governasaun ida ne’ebe sei mai
“Kona-ba koligasaun Partidu mais votadus, PD iha mekanismu atu halo dezisoens sira, PD sei iha nia reunian superior partidu atu halo avaliasaun ida ba situasaun hotu hodi bele haree oinsa governasaun ida mai ne’e, Depois ami halo dezisoes atu ba CNRT ka Plataforma ne’e buat ne’ebe mak iha dalan atu halo, ba PD vizita ne’ebe ofisial parte ida Komunikasaun la kesi ita konsidera hanesan desizaun”.nia hatete
Antonio Kalohan reforsa, “Ami agora aktulmente posisaun mak CNRT ho PD, ami mak hamutuk kontesta governasaun ida ne’e tanba ida ne’e mak ha’u dehan tenke ser la’o iha mudansa ne’ebe mak hakarak, se mudansa ne’e atu halo signifika tenke hasoru fila fali politika aktual kontesta malu partidu laos kontesta malu politika partidu nian ba ukun.” Hakotu Deputado PD Antรณnio da Conceiรงรฃo ‘Kalohan
Enkuantu, Bazeia ba dadus neโebe SAPNewsTL asesu liu husi Sekretariadu Tekniku Administrasaun Eleitoral (STAE) hatudu katak Partidu Congressoย Nacionรกl Para Reconstruรงรฃo de Timor (CNRT) mak sai Partidu Mais Votadu ho votus 288.101 ho 41,62 pursentu neโebe koresponde ba kadeira 31
Partidu Frente Revolucรณnario Timor Leste Independente (FRETILIN) hetan votus hamutuk 178.248 ho 25,75% neโebe koresponde ba kadeira 19, portantu Partidu FRETILIN lakon kadeira 4 iha Eleisaun tinan neโe, maske iha tinan 2020 FRETILIN viabiliza guvernu hodi hatan ba krize polรญtika, dezastre naturais, pandemia kovid 19 no problema social sira neโebe mosu iha Timor Leste
Partidu Demokrรกtiku (PD) neโebe sai opozisaun durante tinan 5 iha Parlamentu Nasionรกl okupa terseiru lugar ho votus 64.492 ho 9,32% koresponde ba kadeira neen (6), nuneโe PD aumenta kadeira ida iha eleisaun parlamentar tinan neโe
Partidu Kmanek Haburas Unidade Nasionรกl Timor Oan (KHUNTO) sai kuartu lugar iha eleisaun neโe ho votus 52.021 ho 7,52% koresponde ba kadeira lima (5), portantu Partidu KHUNTO mantein kadeira 5, maske antes neโe hola parte iha oitavu guvernu konstitusional
Entretantu, Partidu Libertasaun Popular (PLP) neโebe lidera guvernu daualu atual mos hetan votus total 40.696 neโebe koresponde ba 5,88% koresponde ba kadeira haat iha eleisaun tinan neโe, enkuantu PLP antes hetan kadeira 8 iha eleisaun Parlamentar 2017, rezultadu neโe kritรญku tebes ba PLP tanba, lidera hela guvernu maibe, infelizmente kadeira tenki tun iha eleisaun neโe
Partidu Os Verdes de Timor (PVT) hetan votus ho total 25.100 ho 3,63%, nune’e PVT seidauk liu barreira 4% husi Lei Komisaun Nasional Eleisaun (CNE sigla Portuges), inklui Partidu Unidade Desenvolvimentu Demokratiku (PUDD) mos seidauk liu barreira 4% tanba foin hetan votus hamutuk 21.696 ho 3.13%, Porantu partidu polititiku sanulu seluk sura ho votu kada Partidu la konsege to’o 1% husi eleitor hamutuk 292.169 iha rai-laran no rai-liur
Enkuantu, atu harii governu foun nia dalan maka hartuur ona iha Konstitusaun RDTL artigu 106 n.o 1, Primeiru-Ministru partidu neโebรฉ hetan votu barak liu ka partidu sira iha aliansa ho maioria parlamentรกr maka hatudu. Signifika negosiasaun foun hodi hariโi Nonu Governu Konstitusional lidera husi CNRT hanesan partidu mais votadu
Nuneโe, senรกriu foun ba Nonu Governu Konstitusional neโebe Ideal entreformasaun guvernu neโebe unidade nasional, aliansa maioria parlamentar, guvernu inkluzaun;
- CNRT+PD [ 31+6 = 37 kadeiras ] ; 2. CNRT+FRETILIN [ 31+ 19= 50 ] ; 3. CNRT+PLP [ 31+4= 35 kadeiras ] ; 4. CNRT+KHUNTO [ 31+5 = 36 kadeiras ] ; 5. CNRT+PD+FRETILIN [ 31+ 6+ 19 = 56 kadeiras ] ; 6. CNRT + PD+PLP [ 31+6+ = 41 kadeiras ] ; 7. CNRT+PD+KHUNTO [ 31+6+5 = 42 kadeiras ] ; 8. CNRT +FRETILIN+PLP [ 31+19+4 = 54 kadeiras ] ; 9. CNRT+FRETILIN +KHUNTO [ 31+19+5 = 55 kadeiras ]; 10. CNRT+PLP+KHUNTO [ 2018 EA ] [ 31+4+5 = 40 kadeiras ]
Jornalista : Ermelinda Soares