Hafoin Tinan 25, Brígida Deside Kandidatu Ba Reitora UNTL

 

Imajem : Kandidatu Reitora UNTL Brígida Antónia Correia. Foto : Arkivu SAPNews

SAPNewsTL, Dili : Brígida Antónia Correia ofisialmente deside kandidata-an ba Reitóra Universidade Nasionál Timor-Leste (UNTL) ba períodu 2026-2031.

Iha entrevista ho SAP News, kandidatura Brígida Antónia Correia haktuir ninia kandidatura idétiku ho vizaun, kompromisu no planu anuál hodi transforma UNTL sai instituisaun moderna, kompetentivu no orgullu nasionál, ho objetivu atu alkansa “UNTL ida ne’ebé forte liu, justu liu no totalmente transparente”. Dehan Kandidatu Reitór UNTL Brígida Antónia Correia ba mídia SAP News iha Kampus Sentrál UNTL, 22/11/2025.

Brígida deklara vizaun estratéjiku ho nia misaun “forma sidadaun krítiku no profisionál sira. kualifikadu, hamosu koñesimentu sientífiku no teknolójiku no hari’i ba dezenvolvimentu sustentável no kulturál Timor-Leste nian”.

Brígida subliña katak, atu alkansa vizaun sai Universidade Exelénsia, rekoñesidu iha nível nasionál, rejionál no internasionál, ne’ebé promove inovasaun, inkluzaun sosiál no dezenvolvimentu umanu, fundamentál maka:

“Transforma UNTL ba universidade públika modernu, efisiente no rekoñesidu internasionalmente ne’ebé kontribui efetivamente ba dezenvolvimentu, Dezenvolvimentu umanu, sientífiku no sustentábilidade Timor-Leste nian.” Nia afirma

Estratéjiku no prinsípiu orientadór sira:

  1. Exelénsia Akadémika no Inovasaun Pedagójika
  2. Peskiza Sientífika, Inovasaun, Dezenvolvimentu Teknolójiku no Transferénsia Koñesimentu
  3. Boa Governasaun, Transparénsia no Sustentabilidade Institusionál
  4. Internasionalizasaun no Kooperasaun Akadémika
  5. Inkluzaun, Ekuidade no Bem-estar Akadémiku
  6. Kultura, Lian, Arte, Empreendedorizmu no Identidade Nasionál
  7. Estensaun Universitáriu no Impaktu Sosiál ka Komunidade
  8. Infraestrutura, Sustentabilidade no Ambiente Aprendizajen ho Transformasaun Dijitál

Brígida Antónia Correia mosu iha konkursu ne’e hanesan lian ida ne’ebé kredivel liu iha setór akadémiku nasionál. PhD, peskizadór no esperiénsia kle’an iha mekanizmu jestaun universitáriu, nia justifika nia kandidatura ho sentidu misaun públika nian.

SAP News (SA): Tamba sa maka ita boot deside kandidata aan ba kargu Reitor UNTL?

Brígida Correia (BC): UNTL selebra ona nia aniversáriu ba dala 25 iha tinan 2025. Hanesan etapa ida maturidade nian ne’ebé ezije lideransa ne’ebé iha kapasidade atu define diresaun ba tinan 25 oin mai. Ha’u sente katak to’o ona tempu atu tau ha’u nia esperiénsia no vizaun estratéjiku iha universidade nia servisu. UNTL labele sai deit observador ba futuru; tenke sai hanesan arkitetu ba Timor-Leste nia futuru.

Imajem : Kandidatu Reitora UNTL Brígida Antónia Correia. Dili, 22/11/2025.

Kandidatu ne’e mós subliña símbolu partisipasaun feto nian:

“Nasaun ne’e iha rostu femininu, nune’e mós universidade. Tempu to’o ona ba UNTL atu feto asume lideransa, étika, firme, no umanizadu.”

Kompromisu Estratéjiku Lima

Durante entrevista, Brígida Correia fó sai kona-ba pilár prinsipál sira hosi ninia proposta.

  1. Exelénsia akadémika no reforma kurríkulu

“Kurríkulu sira tenke la’o hamutuk ho dezenvolvimentu sientífiku globál no nesesidade ekonómiku nasionál sira. Universidade ida ne’ebé laiha reforma kurríkulu nian ne’ebé konstante monu lalais.”

  1. Valoriza Profisionál Universitáriu sira “Investe iha profesór sira, peskizadór sira, no tékniku sira maka investe iha futuru nasaun nian. Sei iha tan formasaun, insentivu sira ba kareira, no programa sira mobilidade nian.”

 

  1. Modernizasaun Administrativa no Dijitalizasaun

“Tranzisaun dijitál UNTL nian la’ós ona opsaun ida. Ami sei implementa sistema jestaun modernu no efisiente.”

  1. Infraestrutura no Sidade Universitáriu

“Unifika servisu akadémiku sira no kria kondisaun aprendizajen ne’ebé di’ak liu maka esensiál. Sidade Universitáriu sei hari’i iha faze rua.”

  1. Integridade, Inkluzaun, no Responsabilidade Institusionál “Universidade di’ak ida sukat hosi oinsá nia trata nia komunidade. Polítika jéneru nian, inkluzaun, no governasaun partisipativu sei sai prioridade absoluta sira.”

Mandatu Ida Ho Objetivu Anuál Sira

2026 — Tinan Lansamentu no Diagnóstiku

SA: Saida maka sei akontese iha tinan dahuluk se ita-boot eleitu?

BC: Iha 2026, ami sei halo diagnóstiku klean : infraestrutura ba departamentu sira, servisu rekursu umanu sira. Iha tempu hanesan, ita sei aliña operasaun hotu-hotu ho Planu Estratéjiku Dezenvolvimentu Nasionál (PEDN), Planu Estratéjiku Ekonómiku (PEE), no Planu Estratéjiku Institusionál. Marku seluk mak sei kria Sistema Monitorizasaun no Avaliasaun hodi garante transparénsia no responsabilizasaun.

2027 — Tinan Reforma Akadémika no Internasionalizasaun nian

“Ita sei introduz reforma kurikulár bazeia ba kompeténsia no kria Sentru ba Inovasaun Pedagójika, iha formasaun kontínua ba profesór no tékniku sira, no ita sei hametin mobilidade internasionál.”

SA: Internasionaliza UNTL bele ka lae?

BC: La’ós de’it ida-ne’e posivel, maibé ida-ne’e urjente. Timor-Leste tenke envolve akadémikamente ho mundu, no UNTL tenke sai odamatan ba diálogu.

2028 — Tinan Konsolidasaun Sientífika no Dijitalizasaun

BC: “Tinan 2028 sei sai hanesan tinan ne’ebé UNTL definitivamente tama iha era dijitál.”

Entre prioridade sira maka:

– dijitalizasaun ba servisu akadémiku sira;

– konsolidasaun peskiza institusionál nian;

– espansaun ba estudu pós-graduasaun sira;

– hahú konstrusaun Sidade Universitáriu nian – Faze 1;

– avaliasaun médiu prazu ba planu estratéjiku sira.

2029 — Tinan Sustentabilidade no Exelénsia nian

SA: ‘Eselénsia’ signifika saida iha kontestu universitáriu Timor nian?

BC: Excelência signifika kualidade ne’ebé metin kombina ho ekuidade. Iha 2029 ita sei hametin apoiu ba estudante sira, atrai rekursu foun sira hodi garante sustentabilidade finanseira no implementa Sentru Temátiku sira Exelénsia nian, fundamentál sira hodi dezenvolve área estratéjiku sira nasaun nian.

2030 — Tinan Avaliasaun no Tranzisaun Estratéjiku nian

Tinan ikus konsolida siklu ho:

– avaliasaun jerál ba dezempeñu institusionál;

– Kompletasaun ba Sidade Universitáriu – Faze 2;

– Revizaun no atualizasaun ba Planu Estratéjiku;

– Preparasaun ho responsabilidade ba tranzisaun ba lideransa tuir mai.

BC: “Jestaun ne’ebé maduru prepara ba futuru. Ne’e maka ha’u nia kompromisu.”

Vizaun Ida Ba Futuru UNTL Nian

Bainhira husu kona-ba impaktu jerál hosi nia vizaun sira, Brígida afirma atinji UNTL ne’ebe forte, justu no transparente.

BC: “Ha’u hakarak UNTL ida ne’ebé forte, justu, transparente, sientífiku, dijitál, inkluzivu, sustentável no relevante ba Timor-Leste. Kapasidade nasionál ne’ebé forte signifika nasaun ne’ebé forte liu.”

Kandidatu ne’e defende katak universidade tenke sai hanesan referénsia rejionál ida, ho programa investigasaun ne’ebé sólidu, ensinu ne’ebé inovadora no ho integrasaun tomak iha komunidade sientífika ASEAN no CPLP nian.

Tuir informasaun ne’ebé SAPNews hetan, kandidatu na’in 12 maka rejistu ona ba kargu reitór UNTL, inklui kandidatu feto ida, Brígida Correia, hafoin tinan 25 ezisténsia UNTL nian.

Tuir kalendáriu, kampaña no eleisaun ba kargu reitór UNTL nian ba períodu 2026-2030 sei hala’o iha loron 11 fulan-dezembru tinan 2025.

TAGS
Share This