KEJUSS Uza Matenek Lokal Hamoris Bee-Matan Antigu 3
Imajem : Bee-Matan ne’ebe Grupu KEJUSS hamoris iha Suku Sagadate, Postu Laga, 11/08/2024.
SAPNewsTL, Baucau – Klibur Estudante Joventude Suku Sagadate (KEJUSS) utiliza matenek lokál ne’ebé aprende husi Organizasaun Naun Governamental (PERMATIL) kee debu konseva udan been konsege hamoris fali bee matan antigu tolu iha aldeia One-bu’u no Selegua suku Sagadate.
Responsavel tékniku Klibur Estudante Juventude suku sagadate (KEJUSS) Raimundo Gusmão hateten, iha tinan 2021 ho inisiativa voluntáriu organiza komunidade implementa matenek ne’ebé aprende husi ONG PERMATIL kria debu iha foho leten konsege hamoris fali bee matan antigu tolu hanesan Itamilari, Bordau no Guakiri.
“Ami halo konservasaun ho resultadu positivu diak no mai iha tanke rezervatóriu, iha tinan 2022 Bee ne’e sai di’ak tebes ba komunidade sira entaun komunidade inetrese halo tan tanke ida, iha fatin taragoa ne’e, depois sira rasik hatama osan hola mageira dada bee ba besik liu iha uma sira uza to’o agora bee la maran,” Dehan Raimundo ba jornalista media Tour iha Selegua Sagadate (11/08/2024).
Nia dehan bee matan Itamilari konservasaun ho positivu no komunidade kanaliza ona ba sira nia hela fatin hamutuk uma kain ualu (8) mak asesu be’e ne’ebé KEJUSS halo konservasaun, iha bee matan Borudau benefisariu hetan konservasaun bee mos ne’e hamutuk uma kain 18 no utiliza mós bá kuda modo.
Imajem : Komunidade sira halo kanalizasaun bee-moos husi bee-matan ba fatin rezervatóriu.
“Bainhira ami halo kadalak kee debu iha foho leten komunidade sira la fiar, tanba sira seidauk haree no hatene rezultadu sira ne’e, tanba bee matan antigu ne’e iha tiha okos, ami halo kadalak kee debu iha foho leten, entaun iha tempu udan been monu rai konsege bee matan antigu sira moris fali to’o bailoron la maran, husi ne’e sira fiar ami entaun ami mobiliza sira kee aumenta debu to’o agora bee mai estavel ona komunidade asesu ho di’ak.”
Rezultadu ne’ebé iha komunidade balun utiliza mós bee refere halo aktividade hortikultura kuda modo besik iha uma hodi uza ba nesesidade rasik.
“Bee ne’e beenefisia ona ba komunidade iha aldeia tolu hanesan Selegua, One-bu’u no Samagata, tanba ne’e ami husu ba estadu atu apoiu ami nia grupu ne’ebé eziste kona-ba konserva bee liu husi kria debu iha foho leten,” nia sublinha
Distánsia husi bee matan Itamilari no Borudau to’o iha tanke rezerva hamutuk 120 metru, tanke rezerva ho nia kuadradu 6×6 no mós tanke iha laran ne’e 3×3.
Jornalista : Ermelinda Soares