Kria Kampu Traballu ! Joven Transforma Fatin Lixu Sai Kafetaria Turismu Ekolojia Atrativu

Imajem : Prezidente MFHNE Floriano do Carmo Afonso iha Railaco, 23/01/2025. Foto : Daniel da Silva

SAPNewsTL, Ermera : Movimentu Forsa Hadomi Natureza Ermera (MFHNE) kria Kafetaria Turismu Ekologia iha Suku Fatukero Postu Administrativo Railaco, Prezidente MFHNE Floriano do Carmo Afonso hateten tranforma fatin lixu sai ba fatin Turismo Ekologia ne’e mai hosi inisiativa juventude hodi fo kampu serbisu ba joven sira.

Prezidente MFHNE Floriano do Carmo Afonso hateten MFHNE hanesan grupu alvu ne’ebe maka hetan apoiu fundus husi Gabinete Apoiu Sosiedade Sivil (GASS) hodi loke Kafé Turismu Ekologia iha fatin Katarahei suku Fatukeru.

“Joven sira servisu voluntáriu, ita kontribui ita nia forsa sein tane liman ba ema ida, kuaze joven lubuk ida mak la iha komitmentu diak entaun sira rezigna, dadaun ne’e ita avansa ho joven nain sanulu(10) ita presiza tan joven feto ida husi komunidade atu mai apoiu tan ita”.Dehan Prezidente MFHNE Floriano do Carmo Afonso iha Railaco,23/01/2025

Floriadu hatutan, Ermera iha fatin protezidu barak no iha potensialidade ba investimentu turismo hodi hasa’e rendimentu iha area rural tanba ne’e presiza dezenvolve no promove ba futuru.

‘’Timor-Leste liliu munisipiu Ermera ne’e area protezidu, estratejiku no potensial sira ne’ebe presiza ita desenvolve hodi hetan rendimentu, aktividade turismu ne’e hanesan aktividade ida mais importante tebes oinsa mak ita bele desenvolve ita nia fatin sira ne’ebe maka la iha retornu duke ita husik abandona, fatin ne’e uluk ema hotu-hotu konsidera katak fatin sampa ka soe foer fatin,maibe muda tiha fatin ne’e sai ba Kafé Turismo ekologia.’’Nia hateten

Dezafiu ne’ebe agora enfrenta bee-moos kada loron ho kustu $15, falta promosaun no menuz vizitante maibe desde hari’i hetan ona vizitante durante fulan haat hamutuk rihun tolu resin no hetan rendimentu hamutuk 4.250.

“Ami sei sosa hela bee kada loron ho nia kustu ne’e 15 dolar, ita nia problema ida seluk mak kona ba estratejia sira oinsa maka atu publika nia foto no video, maibé ita sei haree fazeadamente, ita nia taxa vizitante hetan ona 3.000 ital durante fulan haat nia laran, ita haree katak parisipante sira ne’ebe partisipa ne’e laos Timor oan deit maibe ema estranjeiru sira”.

Floriano salienta, aleinde ne’e mós iha fulan kotuk Prezidenti Repúblika Timor-Leste Jose Ramos Horta halo ona vizita ba fatin refere hodi fo inspirasaun ba joven sira oinsa mak desenvolve sira nia abilidade, matenek sira hodi bele hetan osan.

“Presidente Repúblika dehan joven mak hanesan autor ba desenvolvimentu sira iha baze, joven tenki kriativu, inovativu, joven tenki halo asaun ne’ebe konkretu para bele influénsia komunidade sira halo mudansa hosi baze”.

Imajem : Prezidente MFHNE Floriano do Carmo Afonso 

Nia sublinha, “Iha turismu ita prepara buat tolu maka something to do, see and buy, ita nia kafé turismo ekologia ne’e ho aktividade agroekologia iha kraik, ema mai hemu kafé, ema mai hasai foto, ema mos bele ba vizita ita nia agrofloresta ne’ebe ita desenvolve”.

“Iha ne’e ita prepara Ermera nian kafe orgániku husi komunidade sira iha Letefoho no Hatulia, kafe ne’e produtu ida ne’ebe importante mai ita iha turizmu ekolojia.
Turizmu Ekolojia ita ko’alia konaba turizmu no kafe ekolojia, entaun ita tama mai vizita lee uluk lai liafuan sira ne’ebe hakerek iha ne’eba labele soe foer arbiru no ita mós halo ona peskiza iha 2023 liga ho impaktu lixu sira ba ita-nia ambiente ekolojia no umanidade kampaña ida sobre ita-nia konservasaun lixu no impaktu husi lixu ba ema nia moris ba mudansa klimatiku ekolojia”.

Joven kreativu ne’e husu ba joven sira hodi hatudu ninia bele liu hosi halo atividade inovativu, produtivu no transformative, nune’e bele hetan apoiu no lori moris diak no kampu servisu ba joven sira tanba laiha buat ne’ebé bele muda sein halo asaun konkretu husi joven sira.

“Joven sira bele halo buat di’ak ba rai ida ne’e, ita bele kritika ita nia estadu maibe tenke ho estratéjiku tanba ita kritika maibe fo opsaun atu nune’e estadu apoiu, laiha ema ida mak atu resolve problema Timor nian liu husi ema hotu nia kontribuisaun no esforsu mak bele halo mudansa kiik iha ita nia rai. Di’ak liu ita labele izola ita-nia matenek no kreatividade, koko influensia ita-nia joven sira ne’ebe ita hela besik atu nune’e bele halo dezenvolvimentu”. Nia husu

Enkuantu, Kafé Turismu Ekolojia ne’e hahú hari’i iha tinan 2024 hosi joven sira iha Munisípiu Ermera, to’o oras ne’e hetan ona vizita 3.000 resin no rendimentu 4.250, responsavel maximu ne’e husu ba Timoroan sira hodi pasa tempu ba vizita fatin furak ne’e iha Munisipiu Ermera.

Jornalista : Ekipa Kobertura