Loron Liberdade Imprensa ! Sai Jornalista Ne’e Votus, Labele Uza Hanesan Pozisaun

SAPNewsTL, Díli : Hatan ba intervensaun Presidente Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa‘e (AJTL) Zevonia Vieira, kona-ba eventu komemorativu Loron mundial Liberdade Imprensa ne’ebe la organizadu, Presidente Konselhu Imprensa Timor-Leste (CI) Otelio Ote informa, Asosiasaun Jornalista sira, labele fó sala Konselhu Imprensa tanba Asosiasaun Jornalista rasik, laiha planu, sai jornalista ne’e hanesan votus ida labele uza hanesan pozisaun, kuandu uza hanesan pozisaun mak hetan ona influensiadu husi aspetu barak

Presidente Konselhu Imprensa Otelio Ote hateten, loron tolu (3) Maiu nu’udar loron determinante ba jornalista iha mundu tomak, hodi komemora loron mundial liberdade imprensa tanba ne’e asosiasaun jornalista sira tenki iha komunikasaun ativu ho Konselhu Imprensa, nune’e bele trasa planu hodi halo preparasaun ba loron mundial liberdade Imprensa.

“Ita hotu tenki senti katak loron tres de maiu ne’e loron ita nian, bainhira ko’alia loron ita nian, ita labele fó sala ema ida, Konselhu de Imprensa la iha masa, ida iha ema ne’e mak asosiasaun jornalista sira, tanba ne’e intervensaun signifika ko’alia nia aan rasik, inisiativa ne’e tenki mai husi AJTL”.Dehan Presidente Konselhu Imprensa Otelio Ote ba SAPNews iha Jardin Largo Lecidere, Sabadu (03/05/2025)

Nia dehan, tuir loloos Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál (SECOMS) halo mesak, tanba asosiasaun jornalista sira laiha kordenasaun ho Konselhu Imprensa oinsa atu prepara planu ba Loron mundial liberdade Imprensa.

“Ohin imi haree kalae, Konselhu Imprensa hala’o marsa husi Rotunda Presidente Francisco Xavier do Amaral, mai iha jardin largo Lecidere, SECOMS sira husi igreja mai iha ne’e, ha’u mak hahu ideia hodi konsentra hamutuk iha ne’e, selae SECOMS halo mesak, ami mós la konkorda atu kopera ho SECOMS maibé ha’u mak halo ideia ita hodi konsentra hamutuk”.

Presidente órgaun reguladora média nasionál ne’e sublinha, nia parte rekoñese katak tinan ne’e eventu komemorativu loron mundial liberdade imprensa la organizadu, tanba falla husi komunikasaun entre assosiasaun jornalista sira ho Konselhu Imprensa (CI).

“Ita tenki servisu konjunta hodi organiza eventu ne’e ho diak, imi assosiasaun jornalista sira hatudu tok imi nia partisipasaun mak ne’ebe, lolos ne’e assosiasaun jornalista sira tenki mai antes para ita halo preparasaun, imi tenki mai semana tolu antes iha Konselhu Imprensa aprezenta imi nia ideia sira, oinsa ita diskute hamutuk ba preparasaun loron mundial liberdade Imprensa” Nia subliña.

Otelio Ote akresenta, teknikamente presiza komunikasaun ativu entre Asosiasaun jornalista sira ho Konselhu Imprensa, nune’e bele hamosu dialogu hodi halo prevensaun ativu.

“Ida ne’e failla iha komunikasaun, jestaun organizasaun, Timor-Leste Press Uniaun (TLPU) de’it la organizadu, la koñese oinsa jere instituisaun, hatene de’it dehan ha’u xefi, ha’u membru maibé la hatene jere organizasaun, sai jornalista ne’e hanesan votus ida labele uza hanesan pozisaun, kuandu ita uza hanesan pozisaun mak hetan ona influensiadu husi aspetu barak.”

Nia parte mós sujere ba asosiasaun jornalista sira atu ativu halo komunikasaun ho Konselhu Imprensa, nune’e bele fó prestasaun diak ba eventu komemorativu sira, iha tinan sira tuir mai.

“Ita bo’ot iha ideia, ita bo’ot hatene katak ami Konselhu Imprensa hatene loron tolu 3 maiu, Loron Mundial Liberdade Imprensa, ami prepara tiha ona iha tinan kotuk, imi assosiasaun jornalista mak tur hamutuk, ami Konselhu Imprensa hanesan órgaun estadu koalia kona-ba tres de maio, ami hatene, entaun presija imi nia ideia sira atu lori mai tau hamutuk”. Nia akresenta

Iha fatin hanesan, Prezidente Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa‘e Zevonia Vieira deklara, nia parte la senti signifikadu husi komemorasaun Loron mundial Liberdade Imprensa, tanba Konselhu Imprensa hamutuk ho Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál la organizadu hodi organiza eventu signifikativu ne’e.

“Ohin loron liberdade imprensa, jornalista tenki nakonu, maibé tanba sa maka funsionariu publiku Konselhu Imprensa ho Sekretaria Estadu Komunikasaun Sosial maka iha ne’e, partisipasaun jornalista menus, ha’u la sente makna husi loron ida ohin”.Dehan Zevonia.

Lideransa feto ne’e aprofunda, nia parte senti triste tebe-tebes tanba órgaun reguladora média nasionál sira laiha komunikasaun diak ho asosiasaun jornalista sira hodi halo preparasaun masimu ba eventu loron mundial liberdade Imprensa.

“Ha’u triste tanba SEKOMS ho CI la organizadu no la sente sentidu husi komemora loron mundial Liberdade Imprensa tinan ida ne’e. Ha’u senti katak tinan ne’e oin seluk los no ita nia imprensa ne’e limite duni no espasu la fó ba jornalista sira espera katak tinan oin, sujere ba SEKOMS ho CI munda sistema ida ne’e, husik jornalista no assosiasaun jornalista mak organiza atu nune’e, ita bele iha espasu no koalia sai problema no obstákulu sira ne’ebe jornalista sira hasoru”. Tenik Presidente AJTL.

Zevonia Viera realsa, Konsellu Imprensa tenki hato’o sujestaun ba SECOMS, nune’e bele organiza assosiasaun jornalista sira hodi halo preparasaun diak liu tan iha tinan oin.

“Ita bele halo reflesaun no marsa husi rotunda Prezidente Francisco Xavier do Amaral mai iha ne’e, maibé ita tenki la’o ain ba monumentu liberdade imprensa Becora, laos mai iha jardin largo Lecidere”.

Dirijente AJTL ne’e fundamenta, loron tolu (3) fulan maiu nu’udar loron determinante ne’ebe dedika espesial ba jornalista atu halo reflesaun, ba dezafiu oioin ne’ebe jornalista sira enfrenta, nune’e presija partisipasaun masimu husi jornalista sira la’os funsionariu públiku sira.

“Ohin loron jornalista sira nian,maibé funsionariu no ema seluk maka komemora fali ita nia loron, ita jornalista la involve signifika ita atu ko’alia liberdade imprensa ne’e oinsa, funsionariu sira mak reprezenta ita koalia liberdade imprensa ne’e buat lalos, lolos ne’e jornalista sira mai ko’alia sira nia lian kona-ba problema ne’ebe mak sira infrenta no sente iha sira nia kobertura durante esperensia ne’ebe sira hetan, lolos jornalista sira mak mai koalia hodi ita nia politika nain sira rona oinsa, maka bele hadia, ne’e la tuir ona koridor no prinsipiu liga ho liberdade Imprensa”.

Presidente AJTL hato’o rekomendasaun ba Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál Expeditu Loro Dias, no Presidente Konselhu Imprensa Otelio Ote atu bele hadia mekanizmu hodi organiza eventu signifikativu ne’e iha tinan oin ho diak.

“Ha’u rekomenda ba CI no SEKOMS espera katak sira nia funsionariu sira bele hato’o, atu nune’e bele hadia ba tinan oin, tinan kotuk liu ba ne’e ita komemora ita la’o to’o iha Bekora tanba monumentu iha ne’eba ita ba selebra loron liberdade imprensa no refleta fila fali jornalista sira ne’ebe mate iha tempu funu” Nia hakotu.

Entretantu, iha eventu komemorasaun Loron mundial Liberdade Imprensa iha Timor-Leste ho tema “Impaktu Intelijénsia Artifisial ba Liberdade Imprensa, menus partisipasaun husi Jornalista Senior sira, no hetan partisipa husi Vice Primeiru-Ministru Francisco Kalbuadi Lay, Sekretáriu Estadu Komunikasaun Sosiál Expeditu Loro Dias, ho funsionáriu públiku sira husi SECOMS, Presidente Konselhu Imprensa Otelio Ote, Presidente AJTL Zevonia Viera, jornalista, nain ba média no estudante Fakuldade Siénsia Sosiais sira husi UNTL no UNITAL.

Reportajen : Ekipa Kobertura