๐๐ข๐ฅ๐ก๐๐๐๐ฆ๐ง๐, ๐ข-๐ก๐๐ ๐๐ก๐๐ฅ ๐๐จ๐๐๐
Imagem : Jornalista Austrรกlianu nain 5 ne’ebe matรฉ iha tragรฉdia Balibo, 16/10/1975.
Jornalista, รณ nia mundu ne’e odamatan justisa, o nia knar lulik, o rona nain diak povu nian, kaer save koinese mundu.
iha o liman, lapizeira ben osan mean, iha o liman, sutahan osan mutin. Sofrimentu hotu o hakerek, ksolok hotu o hakerek, lialos hotu o hakerek, O hakerek lian laek sira nia lian ho lapizeira ben osan menan.
Udan monu rai, teki-liras sira semo ba mai, manu fuik sira hananu la hotu rai, mahukun sira mos bobar lia la hotu rai. Tansa la hateten sai??? Maibe lae, lae, hader ba, la’o ba, loron nakfera ona, rai manas mai dadauk, lori sumbrina hodi lao ba.
Jornalista…!!! O kaer sumbrina demokrasia, la’o ba, husu ba, rona ba, tansa ha’u nia fuan kanek nune’e? ha’u nia laran susar nune’e. Imi luku klean ba, nani dook ba, hodi koinese se mak ha’u.
Hau naran mak realidade sosial, ha’u nia apelidu mak injustisa, Naran ne’ebe hakanek, halo fuan moras. Ha’u helik an iha fatuk leet hodi tanis, maske mundu taka matan no taka tilun. Sira tilun la diuk, matan la delek. Jornalista, รณ Labele nonok!!! Labele subar!!!
Hananu sai ba ho ibun mamar, husik sira haree no rona ha’u-nia fuan kanek, Hakilar ba, ha’u lian laek, hato’o ba, ha’u kbiit laiha, mataben, nakukun laran fo esperansa ba imi. Hein tan saida? Ba tatolin lia loos ba.
Laloran bele boot, maibe ikan sei bele nani hasoru. Anin fuik bele boot, maibe manu fuik sira iha lalehan sei bele semo. La’o ba, tamba imi nia knar ne’e lulik.
Husi uma kakuluk rai lorosa’e, o rona ami lian hakilar, Husi rai terus nain ne’e, imi haree ami nia sofrimentu, Husi uma lulik ai-riin haat ne’e ami husu tulun ba imi, ba husu ida be kaer kanenok dapur RDTL, tansa hili-nain sira nia bikan sei mamuk?
Rai lalatak lafaek ne’e sei tane imi, Mahein lalehan sei fo bensaun ba imi, Forsa natureza sei fo matak malirin ba imi, La’o ba bisu-bisu ba mundu, tamba sรก o emar nia laran kanek, tamba sรก o emar sei tanis halerik iha kurtina demokrasia nia kotuk.
Jornalista, ami nia dalan atu kore an hosi liurai nia hanehan mak รณ. Se ami la fo hatene terus ne’e ba รณ, se tan mak ami atu fo sai sofrimentu ne’e.
Tan ami nia atan ne’ebe uluk ami hili atu ukun rai, oras ne’e sai Luirai iha paraizu mundu nian, fila hewai ami.
Viva Liberdade Imprensa, Viva Balibo Five, Viva Sodade Liberdade, Viva jornalista…!! Viva lialos no Justisa…!!! Viva demokrasia !!!
Eskritor : Gil Gusmรฃo
Balibo, 16 Outubro 2025