Dulce : Utilizasaun “AI” Fasilita Prosesu Aprendizajen, La’os Substitui Profesores

Imajem : Ministra Edukasaun Dulce de Jesus partisipa iha Komferensia internasional ho tema, Driving Digital Transformation in Timor-Leste: Leveraging Open-Source Platforms for Innovation and Skills iha, Salaun CCD, 25/08/2025.

SAPNewsTL, Díli : Ministra Edukasaun (ME) Dulce de Jesus Soares haktuir utilizasaun Artifisial Intelligesia (AI) no mudansa teknolojia literasia dijitál uza hodi fasilita prosesu aprendizajen no avaliasaun estudante la’os atu substitui profesores.

Ermelinda Soares & Guilhermino Ramos – SAPNews TL

Iha diskursu Ministra Edukasaun hateten, Ministériu Edukasaun fó hatene katak, transformasaun dijitál iha área edukasaun sai prioridade bo’ot atu prepara estudante sira ba futuru, no hatudu klaru papel importante teknolojia iha dezenvolvimentu aprendizajen.

“Ita moris agora iha mundu ida-neʼebé evolui ba beibeik, ME iha responsabilidade bo’ot atu prepara estudante sira ba transformasaun sira-ne’ebé mosu, maibé keta haluha uzu ba teknologia dijitál mak atu hadi’ak prosesu ensinu-aprendizajen, la’ós atu substitui ba profesór”. Ministra ME Dulce de Jesus, hato’o kestaun ne’e hafoin partisipa iha Komferensia internasional ho tema, Driving Digital Transformation in Timor-Leste: Leveraging Open-Source Platforms for Innovation and Skills iha, Salaun CCD, 25/08/2025.

Ministra subliña, utilizasaun Artifisial Intelligesia hanorin estudante sira atu bele susesu iha merkadu traballu ida-ne’ebé muda ba beibeik, maibé tenki ho responsabilidade kriativu no hanoin krítiku.

“Ministériu Edukasaun foin reforma kurrikulu iha nivel 30 siklu, ho prioridade atu dezenvolve ita-nia kompeténsia sira sékulu 21 nian, hanesan kriatividade, komunikasaun, hanoin-kritiku, no literasia dijitál, abilidade sira ne’e sei ajuda estudante sira iha futuru atu hetan oportunidade servisu ne’ebé diak”.

Lideransa feto ne’e aprofunda, Konferénsia ne’e importante atu fó kapasidade ba manorin sira kona-ba uzu teknologia dijitál, hodi fasilita prosesu ensinu-aprendizajen, jestaun sala-aula, no avaliasaun alunu, tulun manorin no estudante sira atu hetan lembransa kona-ba uzu sira-nia tempu iha internet.

“Teknolojia nia relevánsia bo’ot, diskusaun mós foka ba intelijénsia artifisiál (AI). “Bainhira ita ko’alia kona-ba plataforma open source sira, ita labele haluha AI. Se uza AI ho loloos bele ajuda ita atu diversifika lisaun ida maibé kuidadu ho AI, se la uza ho koñesimentu, bele lori ita ba problema,” Tenik Ministra Dulce

Nia realsa konferénsia ne’e subliña katak, teknologia sei importante iha dezenvolvimentu edukasaun Timor-Leste, maibé esforsu estudante no pedagojia profesór sei kontínua sai faktor prinsipal.

“Dezenvolvimentu ba teknolojia dijitál iha Ministériu Edukasaun, ita hahu iha tinan 2016, Ministériu hahu introduz programa aplikativu sira hodi tulun profesores sira halo jestaun ba ensinu aprendizajen durante tempu, Covid ne’ebe akontese iha ita-nia rai”.

Transformasaun dijitál iha área edukasaun hahú tinan 2016, bainhira Ministériu introduz aplikativu hodi fasilita jestaun eskola no kontrolu aprendizajen. Iha 2020, pandemia COVID-19 obriga manorin no estudante uza plataforma online ba aprendizajen, Ministériu mós kria biblioteka dijitál no fó kursu online kona-ba protokolu saúde, mak sei uza to’o agora.

“Ami mós labele haluha apoiu ne’ebé mai hosi Ministériu Transporte no Telekomunikasoens liuhosi TIK TIMOR, tanba lahó sira-nia envolvimentu, ami sei la iha asesu nafatin ba programa sira-ne’ebé gratis ba edukasaun hanesan Google Education Suite no Canva for Education,” Dehan Nia.

Ministra Edukasaun enkoraja estudante atu uza mídia sosiál no aplikativu dijitál ba aprendizajen ho kuriozidade, respeitu no kompaixaun, la’ós atu halo buat ne’ebé hatún dignidade ema seluk, tanba erra dijitál hatudu klaru papel importante teknolojia iha dezenvolvimentu aprendizajen

TAGS
Share This