𝗥𝗲𝗳𝗼𝗿𝘀𝗮 𝗥𝗲𝗹𝗮𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗕𝗶𝗹𝗮𝘁𝗲𝗿𝗮𝗹 ! 𝗣𝗠 𝗫𝗮𝗻𝗮𝗻𝗮 𝗔𝗴𝗿𝗮𝗱𝗲𝘀𝗲 𝗣𝗠 𝗔𝗻𝘄𝗮𝗿

Imajem : Primeiru Ministru Timor-Leste Kay Rala Xanana Gusmão & Primeiru Ministru Malásia Dato Seri Anwar Ibrahim iha Dili, 23/09/2025. Foto : Média GPM
SAP News TL, Díli : Primeiru-Ministru (PM) Kay Rala Xanana Gusmão, agradese apoiu total husi Primeiru-Ministru Malázia, Dato’ Seri Anwar Ibrahim, ne’ebé kontribui ba esforsu Timor-Leste iha preparasaun no integrasaun plena ba ASEAN.
Xefe Governu hateten, nia parte representa povu Timor-Leste, hato’o agradesimentu profundu ba kontribuisaun, estabelesimentu kooperasaun ho paises Malázia, liu husi vizita ofisiál Primeiru-Ministru Malázia, Dato‘ Seri Anwar Bin Ibrahim mai Timor-Leste, iha ne’ebé nasaun ne’e iha hela preparasaun ikus atu adere bá Association of Southeast Asian Nations (ASEAN) nu’udár membru bá dala-11.
“Ohin, ha’u hato’o agradesimentu kle’an Timor-Leste nian ba PM Anwar Ibrahim ba ninia apoiu maka’as no metin. Iha importansia partikular ba ita katak ita sai membru ASEAN nian iha Simeira tuirmai iha Outubru, iha nia prezidensia nia okos. Ami rekoiñese importansia hosi Timor-Leste nia adezaun ba ASEAN durante Malazia nia mandatu nu’udar prezidente. Malazia nia apoiu ne’ebe la nakdoko sei la haluha hosi ita-nia povu”.Dehan PM Xanana Iha Palasiu Governu, Quarta-feira, (24/09/2025)
PM Xanana realsa, diskusaun entre sira nain rua produtivu tebe-tebes hodi hametin kooperasaun iha área oioin nomeadamente iha komérsiu, investimentu, ensinu superiór, saúde, kapasitasaun no turizmu bá benifísiu povu Timor-Leste nian.
“Ami-nia diskusaun sira ohin nian manas no produtivu. Ami konkorda atu aprofunda liu-tan ami-nia relasaun bilateral sira, iha seitor oioin, inklui komersiu no investimentu, ensinu superior, saude no turizmu” Tenik Xanana.
Xanana Gusmão fundamenta, vizita ofisiál ida-ne’e nu’udár marku importante ida iha amizade entre nasaun rua, ne’ebé buras beibeik dezde estabelesimentu relasaun diplomátika entre Timor-Leste ho Malázia iha tinan 2002.
“Ami rekoiñese papél edukasaun no formasaun nian hodi prepara foin-sa’e sira bá futuru, hodi konkorda kona-bá programa foun, bolsa estudu no parseria entre instituisaun sira iha Malázia no Timor-Leste”.
Konektividade entre nasaun rua nian sai prioridade prinsipál líder na’in rua nian iha diskusaun ne’e mós. Servisu aéreu foun entre Kuala Lumpur no Dili hamutuk ho viajen lahó vistu bá ema Malázia sira ne’ebé vizita Timor-Leste sei fasilita sidadaun sira atu halo viajen, servisu hamutuk, no deskobre oportunidade iha ida-idak nia rain.
“Ami diskute mekanizmu sira atu hasa’e relasaun bilateral sira, inklui investimentu sira iha komersiu, turizmu, edukasaun, saude no enerjia. Iha ambitu ASEAN nian, Timor-Leste halo ona buat hotu ne’ebe nia bele hodi aselera prosesu ne’e, no Malazia sente onradu hodi simu serimonia adezaun ofisial ba ASEAN Timor-Leste nian,” PM salienta.
Inisiativa sira ne’e sei hametin turizmu, investimentu, no komprensaun kulturál tanba Malázia fó apoiu beibeik bá Timor-Leste nia adezaun bá ASEAN.
Enkuantu, Primeiru-Ministru Malázia reforsa katak, sorumutu ho PM Xanana hanesan estratejia politika, hodi hametin relasaun bilaterál entre Timor-Leste ho Malázia, inklui apoiu ba setor xave sira ne’ebe sai pontu importante iha preprasaun Timor-Leste atu integra ba ASEAN.
“Enkontru ne’e importante tanba, hametin relasaun ne’ebé extraordináriu ba konfiansa, no apresiasaun hirak ne’ebe ita iha sai fonte ba demokrasia, direitu umanu no bem-estar husi ita-nia povu, ohin ami mós diskute mekanizmu preparasaun Timor-Leste nian, iha setores oioin molok integra ba ASEAN”.
Xefi Estadu Malázia rekorda, mós kona-ba nível konfiansa másimu entre nasaun rua ne’e, inklui iha aspetu relasaun mútua, defeza, akizasaun, formasaun no fahe informasaun.
Líder na’in-rua mós troka hanoin kona-bá asuntu rejionál no globál sira. Iha Myanmar, nasaun rua ne’e reafirma importánsia unidade ASEAN no konsensu pontu lima nu’udár baze bá progresu bá pás no demokrasia.
Kona-bá Palestina, parte rua fahe lian hanesan hodi husu atu hapara violénsia, respeitu bá lei internasionál, no solusaun justa ida ne’ebé rekoiñese povu Palestina nia direitu bá autodeterminasaun.
Entretantu, profundu agradesimentu ne’e Primeiru-Ministru Kay Rala Xanana Gusmão, hato’o hafoin hasoru malu ho Primeiru-Ministru Malázia Honorável Dato Seri Anwar Ibrahim, hodi diskute relasaun bilaterál inklui apoiu preparasaun Timor-Leste ba ASEAN.

