OJE 2026, PN Aprova Iha Final Global Ho Votu Afavor 42

Imajem : Primeiru Ministru Kay Xanana Gusmão & Eis Primeiru Ministru Marí Alkatiri iha PN, 21/11/2025. Foto : Média GPM
SAP News, Dili : Parlamentu Nasionál (PN) halo ona aprovasaun iha finál globál bá Proposta Lei OJE 2026 Billiaun $2.291 ho votus a favór 42, kontra 0 no abstensaun 23.
Orsamentu ne’e fahe ba kategoria Saláriu no Vensimentu $476,870,249, Bens no Servisu Korrente $447,904,446, Transferénsia Públika $820,710,160, Kapitál Menór $32,556,96 no Kapitál Dezenvolvimentu $436,647,379.
Primeiru-Ministru (PM), Kay Rala Xanana Gusmão agradese bá krítika sira hosi bankada opozisaun no promete atu servisu di’ak bá povu no nasaun.
“𝐇𝐚’𝐮 𝐭𝐞𝐧𝐤𝐞 𝐚𝐠𝐫𝐚𝐝𝐞𝐬𝐞 𝐭𝐞𝐛𝐭𝐞𝐛𝐞𝐬 𝐛𝐚́ 𝐝𝐢𝐬𝐤𝐮𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐤𝐨𝐧𝐬𝐭𝐫𝐮𝐭𝐢𝐯𝐚 𝐭𝐞𝐛𝐞𝐬 𝐭𝐚𝐧𝐛𝐚 𝐥𝐚’𝐨́𝐬 𝐦𝐚𝐢 𝐫𝐨𝐧𝐚 𝐝𝐞’𝐢𝐭 𝐦𝐚𝐢𝐛𝐞́ 𝐦𝐨́𝐬 𝐦𝐚𝐢 𝐡𝐚𝐭𝐨’𝐨 𝐤𝐫𝐢́𝐭𝐢𝐤𝐚𝐬 𝐤𝐨𝐧𝐬𝐭𝐫𝐮𝐭𝐢𝐯𝐚𝐬 𝐡𝐨𝐝𝐢 𝐡𝐚𝐫𝐞𝐞 𝐚𝐦𝐢 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐛𝐮𝐤𝐚 𝐡𝐚𝐝𝐢’𝐚 𝐧𝐚𝐟𝐚𝐭𝐢𝐧 𝐦𝐚𝐧𝐞𝐢𝐫𝐚 𝐤𝐚𝐞𝐫 𝐮𝐤𝐮𝐧 𝐧𝐞’𝐞. 𝐀𝐠𝐫𝐚𝐝𝐞𝐬𝐞 𝐛𝐚́ 𝐯𝐨𝐧𝐭𝐚𝐝𝐞 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐡𝐚𝐭𝐮𝐝𝐮 𝐢𝐡𝐚 𝐥𝐨𝐫𝐨𝐧 𝐡𝐢𝐫𝐚𝐤 𝐧𝐞’𝐞 𝐥𝐚’𝐨́𝐬 𝐝𝐞’𝐢𝐭 𝐡𝐨𝐬𝐢 𝐛𝐚𝐧𝐤𝐚𝐝𝐚 𝐨𝐩𝐨𝐳𝐢𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐦𝐚𝐢𝐛𝐞́ 𝐫𝐨𝐧𝐚 𝐫𝐚𝐬𝐢𝐤 𝐦𝐨́𝐬 𝐡𝐨𝐬𝐢 𝐛𝐚𝐧𝐤𝐚𝐝𝐚 𝐆𝐨𝐯𝐞𝐫𝐧𝐮 𝐧𝐢𝐚𝐧”.
“𝐊𝐫𝐢́𝐭𝐢𝐤𝐚𝐬 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐚𝐦𝐢 𝐬𝐢𝐦𝐮 𝐡𝐨 𝐥𝐚𝐫𝐚𝐧 𝐭𝐨𝐦𝐚𝐤 𝐡𝐨𝐝𝐢 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐡𝐚𝐝𝐢’𝐚. 𝐓𝐚𝐧𝐛𝐚 𝐢𝐭𝐚 𝐡𝐨𝐭𝐮 𝐧𝐢𝐚 𝐦𝐢𝐬𝐚𝐮𝐧, 𝐢𝐭𝐚-𝐛𝐨’𝐨𝐭 𝐬𝐢𝐫𝐚 𝐫𝐞𝐩𝐫𝐞𝐳𝐞𝐧𝐭𝐚 𝐚𝐦𝐢 𝐛𝐮𝐤𝐚 𝐚𝐭𝐮 𝐬𝐞𝐫𝐯𝐢, 𝐢𝐭𝐚-𝐛𝐨’𝐨𝐭 𝐬𝐢𝐫𝐚 𝐫𝐞𝐩𝐫𝐞𝐳𝐞𝐧𝐭𝐚 𝐩𝐨𝐯𝐮, 𝐚𝐦𝐢 𝐛𝐮𝐤𝐚 𝐚𝐭𝐮 𝐬𝐞𝐫𝐯𝐢 𝐩𝐨𝐯𝐮 𝐢𝐝𝐚-𝐧𝐞’𝐞 𝐦𝐚𝐬𝐤𝐞 𝐚𝐦𝐢-𝐧𝐢𝐚 𝐤𝐛𝐢’𝐢𝐭 𝐥𝐚 𝐭𝐨’𝐨 𝐚𝐭𝐮 𝐡𝐚𝐥𝐨 𝐥𝐚𝐥𝐚𝐢𝐬 𝐧𝐨 𝐝𝐢’𝐚𝐤 𝐥𝐢𝐮-𝐭𝐚́𝐧,” PM Xanana hateten iha plenária estraordinária Parlamentu Nasionál, sesta (21/11/2025). Sita média PM KRXG
Xefe Governu afirma governu sei haka’as-an di’ak liu-tán hodi halakon tiha buat hotu ne’ebé ladun di’ak, la serve bá Estadu no povu Timor-Leste.
“𝐀𝐦𝐢 𝐬𝐢𝐦𝐮 𝐡𝐨 𝐥𝐚𝐫𝐚𝐧 𝐭𝐨𝐦𝐚𝐤, 𝐭𝐚𝐧𝐛𝐚 𝐚𝐦𝐢 𝐥𝐚𝐤𝐨𝐡𝐢 𝐝𝐞𝐡𝐚𝐧 𝐤𝐚𝐭𝐚𝐤 𝐚𝐦𝐢 𝐦𝐚𝐤 𝐝𝐢’𝐚𝐤 𝐥𝐢𝐮 𝐬𝐞-𝐬𝐞 𝐝𝐞’𝐢𝐭. 𝐈𝐭𝐚 𝐡𝐨𝐭𝐮 𝐛𝐮𝐤𝐚 𝐚𝐩𝐫𝐞𝐧𝐝𝐞 𝐧𝐨 𝐚𝐩𝐫𝐞𝐧𝐝𝐞 𝐧𝐚𝐟𝐚𝐭𝐢𝐧. 𝐒𝐢𝐬𝐭𝐞𝐦𝐚 𝐝𝐞𝐦𝐨𝐤𝐫𝐚𝐭𝐢𝐤𝐮 𝐢𝐡𝐚 𝐢𝐭𝐚-𝐧𝐢𝐚 𝐫𝐚𝐢𝐧 𝐦𝐚𝐤 𝐡𝐚𝐧𝐨𝐫𝐢𝐧 𝐝𝐚𝐮𝐝𝐚𝐮𝐧 𝐨𝐧𝐚 𝐢𝐭𝐚, 𝐧𝐞’𝐞 𝐝𝐮𝐧𝐢 𝐚𝐠𝐫𝐚𝐝𝐞𝐬𝐞 𝐭𝐞𝐛𝐞𝐬 𝐛𝐚́ 𝐚𝐩𝐨𝐢𝐮 𝐭𝐨𝐦𝐚𝐤 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐢𝐭𝐚 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐡𝐞𝐭𝐚𝐧 𝐎𝐫𝐬𝐚𝐦𝐞𝐧𝐭𝐮 𝐉𝐞𝐫𝐚́𝐥 𝐄𝐬𝐭𝐚𝐝𝐮 𝟐𝟎𝟐𝟔,” PM Xanana hateten.
Xefe Governu husu bá hotu-hotu atu hakruk bá erói sira ne’ebé fó an bá mate iha tinan 50-liubá hodi Timor-Leste Proklama Unilateralmente Independénsia (28 Novembru 1975 – 28 Novembru 2025).
“𝐈𝐭𝐚 𝐛𝐞𝐬𝐢𝐤 𝐨𝐧𝐚 𝐚𝐭𝐮 𝐤𝐨𝐦𝐞𝐦𝐨𝐫𝐚 𝐭𝐢𝐧𝐚𝐧 𝟓𝟎 𝐏𝐫𝐨𝐤𝐥𝐚𝐦𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐔𝐧𝐢𝐭𝐚𝐥𝐞𝐫𝐚́𝐥 𝐈𝐧𝐝𝐞𝐩𝐞𝐧𝐝𝐞́𝐧𝐬𝐢𝐚. 𝐈𝐭𝐚 𝐡𝐨𝐭𝐮 𝐭𝐞𝐧𝐤𝐞 𝐡𝐚𝐤𝐫𝐮𝐤 𝐛𝐚́ 𝐬𝐢𝐫𝐚 𝐡𝐨𝐭𝐮 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐭𝐢𝐧𝐚𝐧 𝟓𝟎 𝐤𝐨𝐭𝐮𝐤 𝐛𝐚́ 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐡𝐚𝐭𝐮𝐝𝐮 𝐛𝐚́ 𝐦𝐮𝐧𝐝𝐮 𝐦𝐞𝐡𝐢 𝐩𝐨𝐯𝐮 𝐧𝐢𝐚𝐧 𝐤𝐨𝐧𝐚-𝐛𝐚́ 𝐮𝐤𝐮𝐧 𝐚𝐧”.
“𝐒𝐢𝐫𝐚 𝐡𝐨𝐭𝐮 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐡𝐨 𝐛𝐫𝐚𝐧𝐢, 𝐦𝐚𝐭𝐞𝐧𝐞𝐤 𝐢𝐡𝐚 𝐭𝐢𝐧𝐚𝐧 𝟓𝟎 𝐥𝐢𝐮𝐛𝐚́ 𝐛𝐞𝐥𝐞 𝐢𝐡𝐚 𝐤𝐨𝐫𝐚𝐳𝐞𝐧, 𝐤𝐛𝐢’𝐢𝐭 𝐧𝐨 𝐤𝐨𝐦𝐩𝐫𝐨𝐦𝐢𝐬𝐮 𝐛𝐚́ 𝐫𝐚𝐢 𝐝𝐨𝐛𝐞𝐧 𝐢𝐝𝐚-𝐧𝐞’𝐞 𝐡𝐨𝐝𝐢 𝐩𝐫𝐨𝐤𝐥𝐚𝐦𝐚 𝐮𝐧𝐢𝐥𝐚𝐭𝐞𝐫𝐚𝐥𝐦𝐞𝐧𝐭𝐞 𝐢𝐧𝐝𝐞𝐩𝐞𝐧𝐝𝐞́𝐧𝐬𝐢𝐚. 𝐇𝐚’𝐮 𝐭𝐞𝐦𝐩𝐮 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐚́ 𝐧𝐮’𝐮𝐝𝐚́𝐫 𝐣𝐨𝐫𝐧𝐚𝐥𝐢𝐬𝐭𝐚 𝐧𝐞’𝐞𝐛𝐞́ 𝐡𝐚𝐬𝐚𝐢 𝐡𝐞𝐥𝐚 𝐟𝐨𝐭𝐨 𝐧𝐨 𝐯𝐢́𝐝𝐞𝐨,” Kay Rala Xanana Gusmão afirma.
Parlamentu Nasionál mós lee mensajen hosi Prezidente Repúblika (PR), José Ramos-Horta, kona-bá vizita bá Vatikanu no enkontru ho Papa Leo XIV.
Lema OJE 2026 maka “𝐈𝐧𝐯𝐞𝐬𝐭𝐞 𝐛𝐚́ 𝐭𝐫𝐚𝐧𝐬𝐟𝐨𝐫𝐦𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐧𝐚𝐬𝐢𝐨𝐧𝐚́𝐥, 𝐢𝐧𝐭𝐞𝐠𝐫𝐚𝐬𝐚𝐮𝐧 𝐫𝐞𝐣𝐢𝐨𝐧𝐚́𝐥 𝐧𝐨 𝐝𝐞𝐳𝐞𝐧𝐯𝐨𝐥𝐯𝐢𝐦𝐞𝐧𝐭𝐮 𝐈𝐧𝐤𝐥𝐮𝐳𝐢𝐯𝐮”.
Hafoin aprovasaun, Komisaun C ne’ebé trata asuntu Finansas Públikas sei elabora redasaun finál antes haruka bá Prezidente Repúblika, José Ramos-Horta hodi halo promulgasaun.
Aprovasaun finál globál OJE 2026 ne’e taka ho deklarasaun votu hosi kada Bankada Parlamentár inklui intervensaun.
Sesaun plenária estraordinária ne’e prezide hosi Prezidente Parlamentu Nasionál, Maria Fernanda Lay, akompaña hosi membru Meza sira, partisipa hosi Primeiru-Ministru, Kay Rala Xanana Gusmão, membru Governu sira no entidade relevante sira.
Iha debate OJE 2026 loron daikus ne’e hetan mós akompanha hosi Sekretariu Jeral Partidu FRETILIN Mari Bin Amude Alkatiri iha sala plenária Parlamentu Nasionál.

