Inan Defisiente & Aman Falesidu ! Luciana : Fulan 8 La Selu, Kos Na’in Duni Sai Ha’u

Imajen : Entrevista Luciana Marques Mendes (nomor telefone : 76051801)  iha jardim 05 maio kuarta, 26/06/2024. Foto : Ermelinda Soares

SAPNewsTL, Díli – Estudante Institutu Profisional Canossa Luciana Marques Mendes, depende ba bolsa hakbi’it tanba nia familia laiha kbi’it atu selu nia eskola hodi kontinua estudu iha ensinu superior to’o remata.

Relasiona ho IX governu ne’ebé maka, muda bolsa hakbi’it ba fali bolsa parsial, halo estudante husi Institutu Profisional Canossa Luciana Marques Mendes hamonu mata we’en, tanba familia laiha kbi’it atu selu nia eskola, no laiha fatin seguru hodi nia hela, tanba laiha fundus hodi selu kos no sustenta nia moris.

Luciana hateten fatin ne’ebé daudaun nia hela ba, laos nia uma rasik, maibe kos no uma nain ne’e duni sai tanba la selu durante fulan ualu (8).

“Fatin ne’ebé ha’u hela atu hala’o prosesu aprendizajen, laos uma rasik maibé José nian no ha’u kos, maibe nia duni sai tanba ho razaun fatin ne’e fulan walu ona la selu”.

Luciana mos hateten, nia depende deit ba bolsa hakbi’it tanba familia laiha kbi’it atu sustenta nia moris, no selu nia eskola durante hala’o prosesu aprendizajem iha sidade Dili.

“Ha’u depende ba bolsa hakbit tanba família laiha kbi’it atu selu eskola, tanba ha’u nia ama mos moras ho difisiensia fisiku iha liman, no ha’u nia apa mos mate ona, ha’u nia inan la halo serbisu totál tanba kondisaun ladiak, karik governu maka foti desizaun taka ona bolsa hakbit entaun ami mos barak mak para ami nia estudu iha Universidade, ami ema ne’ebe kbiit laek nia oan, ami nia inan aman laiha forsa atu selu ami ba eskola no ekonomia uma laran mos la bele atu sustenta, oinsá sira bele selu tan ami ba eskola”. Dehan Luciana Marques Mendes ba jornalista hafoin, remata komunikadu imprensa iha jardin 05 maio kuarta, 26/06/2024.

Luciana koalia ho triste, dalaruma nia la ba toba iha kos, Lao deit hanesan ai-leba la’o to’o iha fatin ne’ebé kalan ona ne’e maka nia toba fatin, tan deit la selu kos, bainhira nia fila husi kampus telefone kolega sira hodi ba toba iha nia uma.

“Dala ruma ha’u la ba toba iha kos, la’o hanesan ai-leba to’o iha ne’ebe maka kalan fatin toba iha fatin ne’e de’it tan de’it la selu, bainhira ba kampus fila kalan, ha’u telefone kualker kolega sira hodi ba toba iha sira nia uma, ha’u ko’alia bele ka kalan ne’e ha’u ba toba iha imi nia uma, ha’u la moe atu ba sese nia uma de’it importante maka ha’u nafatin isin diak para hasoru problema no situasaun hirak ne’e, ami garantia ba bolsa ne’e laiha ona kustu de vida ba ami ezatamente falla ona iha eskola”. Nia deklara.

Nia dehan, hanesan estudante ativu iha Institutu Profisional Canossa, maibe daudaun ne’e livre teoria ona no hein deit atu ba estajiu, durante ne’e nia mos garante deit ba bolsa hakbi’it, durante iha VIII governu, programa ne’e lao diak hela, maibé IX governu hakarak muda fila fali bolsa hakbi’it ba fali bolsa parsial.

“Ha’u estudante ativu iha institutu profisional de canossa, agora livre ona teoria, hein ba estajiu deit, no durante ne’e hala’o estudo depende ba iha bolsa hakbi’it, iha VIII governo nia tempu programa ne’e la’o di’ak hela maibe governu foun muda sistema bolsa hakbi’it ne’e ba fali bolsa parserial, signifika katak governu selu deit mak propinas nian maibe nesesidade seluk taka”. Nia haktuir.

Imajen : Estudante Bolsa Hakbiit hala’o komunikadu imprensa iha Jardim 5 Maiu

Luciana hateten, hanesan estudante no ema kbi’it la’ek, sente triste no la konkorda ho mandatu husi IX governu foun ne’ebé deside atu taka sistema bolsa hakbi’it, durante hala’o estudu depende deit ba ida ne’e, tanba nia Mãe ho kondisaun defisiente, Pai ne’ebé ba ona Maromak nia kadunan santu.

“Ha’u hanesan estudante triste tebes ho mandatu husi governu foun ne’ebe deside atu taka sistema bolsa hakbi’it, Ha’u la konkorda ho razaun hanesan ema kbi’it laek nia oan, hanesan oan kiak ne’ebe hala’o estudu, durante ne’e ha’u eskola depende ba bolsa Hakbi’it maibe governu dehan taka entaun la iha ona esperansa atu kontinua eskola, tanba ema atu selu la iha no iha familia ha’u mesak mak eskola, tanba ha’u nia Pai mate ona no, Mãe mak sei moris maibe moris ho kondisaun defisiénsia fiziku hela iha Viqueque no ha’u mesak mak iha Díli hodi eskola”. Nia konta ho triste.

Estudante Bolseiru Hakbit ne’e husu governu atu mantein nafatin bolsa ne’e tanba programa ne’e hahu husi VIII governu nian, se durante IX governu taka programa sira enfrenta problema barak.

“Husu ba governu atu mantein nafatin bolsa ne’e tanba programa ne’e hahu husi programa da-ualu nia durante bolsa kbi’it laek ne’e governo taka, problema ne’ebe mak ami enfrenta mak, uma kos durante fulan ualu (8) la selu, no osan atu tau ba estajiu, fatin mahon atu hela la iha tanba la selu kos entaun ema duni sai husi kos, provizoriu kolega mak bolu ba iha nia uma”. Nia haktuir.

Imajen : Entrevista Estudante Universidade Dili (UNDIL) Angelita Saldanha (nomor telefone : 78112818/74814882)

Iha fatin hanesan, estudante Universidade Dili (UNDIL) Angelita saldanha hatene, nia rasik ko’alia mós kos durante fulan neen (6) nian seidauk selu tanba iha tersa (25/06/2024) kos nain obriga haruka selu kos.

“Mai ha’u rasik ko’alia ba kos nain hanesan ne’e tenke haraik an husu sira dehan ami laos promete maibé ida ne’e hanesan uluk ami kontratu los tiha ona, ami dehan ba sira ajuda lai ami hela netik fulan ida, ami husu haraik an ida ne’ebe iha los sira nia ain okos, ami sira kbiit laek inan aman laiha ne’e atu ba husu osan ba se, ami eskola pois ami buka tan osan ne’e bele fó presaun mai ami ba buka osan ba eskola ne’e ami fahe tempu la to’o”. Hateten Angelita.

Angelita mos hateten, bolsa integral ka hakbi’it ajuda tebes sira kbi’it laek nia oan hodi asesu ba hala’o estudu iha ensinu superior, no hela iha kapital Díli no munisipiu iha nesesidade barak ne’ebé sira presija.

“Bolsa integrál ka hakbi’it, tulun tebes ami kbi’it la’ek nia oan sira hodi bele asesu ba ensinu superiór iha rai laran, tanba hanesan ita hatene, estudu iha kapitál hanesan Dili no munisipiu, la’os deit selu eskola, maibé mós presiza sosa ai-han, selu kós, selu bemo, sosa livru, pulsa internet, print, fotokópia no nesesidade sira seluk ne’ebé bele fasilita estudu estudante kbi’it la’ek nian ho di’ak bazeia ba kontratu nebé iha”. Hakotu Angelita.

Entretantu, estudante husi Universidade sanulu resin-neen (16) ho total estudante hamutuk 3.030, ne’e rekomenda ba reprezentante povu iha Parlamentu Nasional liu husi komisaun Governu neʼebé trata asuntu edukasaun atu levanta problema ida ne’e iha Parlamentu ho seriedade.

Relasiona ho preokupasaun refere, SAPNews tenta halo komfirmasaun ho parte Fundu Dezenvolvimentu Kapitál Humanu (FDCH) maibe seidauk iha responsa kona ba asuntu refere.

Tuir informasaun ne’ebe SAPNews asesu katak se IX Governu la rezolve ho diak hodi mantein desizaun maka estudante hamutuk 3.030 sei halo asaun pasífiku hasoru nonu governu konstitusional tanba konsidera hamate sira nia futuru liu husi hapara bolsa hakbiit ne’ebe antes ne’e VIII Governu fo kontratu ba sira.

Jornalista : Ermelinda Soares

Share This

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus (0 )