Uza Poder Ho Forsa ! Povu Koreanu Hakarak Hasai Yoon Hosi Presidente

Imajem : Komunidade Koreanu halo asaun pasífiku hasoru Presidente Repúblika Yoon Suk-Yeol hodi resigna an, Seul,4/12/2024

SAPNewsTL, Seul : Prezidente Repúblika Korea Yoon Suk-Yeol deklara Lei Marsial, liu tiha horas haat dada hikas ninia deklarasaun refere tanba hetan vota kontra hosi Asembleia Nasionál ho votus 190 husi 300.

Hafoin deklara lei marsial no retira hikas hosi Prezidente Repúblika Korea Yoon Suk-Yeol rasik, iha loron 3 fulan Dezembru.Povu Koreanu husu resignasaun ba Prezidente Repúblika tanba konsidera uza forsa ka ditadura militar hafoin tinan limanulu situasaun la eziste.

Populasaun Koreia-Súl hasoru tentativa auto-golpe ida hosi nia Prezidente Repúblika Korea Yoon Suk-Yeol, entretantu povu súl-koreanu obriga nia atu rekua tanba uza poder ho forsa hodi ameasa demokrasia iha sira nia nasaun.

Imajem : Prezidente Repúblika Korea Yoon Suk-Yeol

Iha diskursu emerjénsia besik tuku 11:00 kalan oras lokál (03/12/2024) Yoon fó sai katak nia deklara lei marsiál iha Koreia-Súl ba dala uluk dezde tinan 1980, bainhira forsa espesiál sira iha ditadura militár nia okos ataka ativista pró-demokrasia sira iha sidade Gwangju, husik hela ema na’in 200 resin mate ka lakon. Iha ne’ebé sira hakotu ukun militár iha sira nia rain iha tinan 1987 hodi hakerek konstituisaun foun ida ne’ebé halo Koreia-Súl sai repúblika ida.

Yoon afirma katak nia tenke deklara lei marsiál tanba nia adversáriu polítiku sira simpatiza ho komunista Koreia-Norte. Ida-ne’e hanesan pretestu ida hosi Prezidente Repúblika Korea Yoon Suk-Yeol.

Membru ida hosi Partidu Populár konservadór, Yoon eleitu ba mandatu prezidensiál tinan lima iha 2022 hafoin kampaña mizojinista ida ne’ebé maka rona hosi joven mane sira ne’ebé haree direitu hanesan ba feto sira ho nia saláriu médiu mensál maka 67.7% hosi mane ida.

Molok nia eleisaun, Yoon laiha esperiénsia iha Asembleia Nasionál, bainhira nia iha kargu, nia popularidade tun ba nível ki’ik liu. Iha eleisaun lejislativa sira ne’ebé hala’o iha fulan-Abril liubá, votante sira halakon Yoon nia partidu hodi fó ba partidu opozisaun sira kadeira 192 hosi 300 iha Asembleia Nasionál. Lejislatura hadau malu ho Yoon kona-ba nia orsamentu no lansa investigasaun korrupsaun lubuk ida ba Yoon nia aliadu sira no mós nia feen.

Nune’e, Yoon deklara lei marsiál, hodi lori mídia ba nia kontrolu no bandu atividade polítika sira, “propaganda falsu”, “reuniaun sira ne’ebé hamosu distúrbiu sosiál”, no greve sira. Ofisiál polísia sira forma blokeiu ida hale’u Asembleia Nasionál, no helikópteru tun iha hodi prevene deputadu sira atu tama hodi anula Yoon nia deklarasaun.

Tuir relatóriu husi Seoul, John Yoon husi New York Times ne’ebé SAPNews asesu haktuir istória husi ajente imobiliáriu ida ne’ebé haree Prezidente Yoon nia diskursu, Mane ne’e hatete ba jornalista Yoon nian katak, “Ha’u hanoin, ‘ikus ona mak ne’e’, entaun ha’u sai”. Prezidente nasaun ida nian ezerse ona nia podér ho forsa, no nia povu sai hodi protesta ida-ne’e. Ita tenke hasai nia hosi podér hahú hosi pontu ida-ne’e. Nia iha pozisaun ida ne’ebé nia tenke tun.”

Michelle Ye Hee Lee, Xefe Eskritóriu Washington Post Tokyo/Seoul, relata katak Asembleia Nasionál konsege halibur maioria hosi nia membru sira—190 hosi 300—iha oras rua ho balun nia laran hodi partisipa iha votasaun unánimidade ida hodi anula deklarasaun emerjénsia Yoon nian husi lei marsiál. Votu refere inklui membru sira hosi nia partidu rasik.

Komentadór polítiku Adam Schwartz fahe vídeo ida ne’ebé hasai hosi líder Partidu Demokrátiku Koreia-Súl nian, Lee Jae-myung, bainhira nia sa’e liu parede Asembleia Nasionál nian hodi vota kontra deklarasaun lei marsiál Yoon nian. Vídeo sira seluk hatudu ema sira iha dalan hodi dudu lejisladór sira liuhosi didin sira ba votasaun.

Vídeo seluk hatudu soldadu súl-koreanu sira tenta atu tama iha Asembleia Nasionál durante votasaun ne’ebé maka ema sira uza apaga ahi nian no piska sira hosi kámara sira.

Enkuantu, lei hatete katak Yoon tenke kumpre lejisladór sira nia votu, la klaru se Yoon sei halo tuir lei ezije. Besik oras neen hafoin nia deklara lei marsiál, Yoon hakru’uk ba Asembleia Nasionál no vontade populár no hasai hikas ninia deklarasaun.

Yoon hetan kondenasaun maka’as, no súl-koreanu sira hosi partidu hotu-hotu husu resignasaun hosi nia kargu. Raphael Rashid hosi The Guardian fó sai ohin katak iha dadeer hafoin tentativa golpe Estadu nian, súl-koreanu sira konfuzaun no triste. “Ba jerasaun tuan sira ne’ebé luta iha dalan hasoru ditadura militár sira, lei marsiál hanesan ho ditadura, la’ós Koreia sékulu 21 nian. Jerasaun foun sira moe tanba nia estraga sira nia nasaun nia naran.”

Jornalista Sarah Jeong ne’ebé iha golpe ne’e nia leet, rekoñese katak nia iha momentu istóriku ida, nia hahú serbisu hodi halo buat hotu ne’ebé nia bele atu mantein sidadaun mundial hotu bele informadu ho informasaun mak rekolla.

“Ha’u sente laran-taridu iha senáriu ne’ebé maka estrañu liu tanba istória akontese iha oras ne’ebé maka la konveniente tebes,” nia hakerek iha Bluesky.

Ikus mai fila ba uma, Jeong hakerek: “Ha’u gasta ha’u nia viajen taksi nian ba uma. Ha’u kolen entaun ha’u tau ‘korea coup.”

Notísia kompletu SAPNews sei rekolla no fo sai iha oras tuir mai.

Jornalista : Ekipa Kobertura