BREAKING NEWS

BTL Iha Ne’ebe ! Menuz Bee-Moos, Komunidade Lore Haksesuk Malu

Imajem : Entrevista Sidadaun Jose da Costa iha Aldeia Horolata, Suku Lore 1, Postu Lore, 31/05/2024. Foto : Ermelinda Soares

SAPNewsTL, Lautem โ€“ Enfrenta problema bee mos la sufisiente, hamosu dezentendimentu entre Aldeia Horolata, no Aldeia Wailana Suku Lore1 Postu Administrativu Lore Munisรญpiu Lautem.

Komunidade Jose da Costa afirma, durante tinan 20 nia laran aldeia Horolata kompostu husi uma kain 40 resin mak halerik ba be mos, tamba bee ne’ebe apoiu husi parte Kruz Vermelha Timor-Leste (CVTL sigla Portuguรฉs) iha tinan 2010 la sufisiente hodi responde ba nesesidade komunidade aldeia, Horolata

“Ami komunidade iha ne’e tinan 20 nia laran ona maibe ami seidauk assesu bee mos ne’ebe sufisiente, iha ne’e ami uma kain hamutuk 40 resin mak halerik ba bee mos, bainhira ami ba kuru bee sempre mosu dezentendimentu ho aldeia wailana tanba bee menus,”Dehan komunidade ba Jornalista sira iha aldeia Horolata Sexta (31/05/2024)

Nia hatutan, kada semana obrigadu komunidade sira tenki la’o ho distansia dok, hodi kontrola bee, tamba dalaruma bee ne’ebe sira utiliza menus kauza husi mudansa klimatika, fo impaktu ba kanalizasaun, entaun velosidade bee laiha forsa ba toโ€™o komunidade nia hela fatin.

“Iha tempu Mudansa klimatika kuando udan ga tempu bai loron sempre maran semana ida, entaun komunidade sira tuir mak foin mai, se bee la mai, ami ba kuru iha bee matan wailana no sira lao distansia ne’ebe dook, ami tau iha gerobak de’it mak dudu”. Nia informa

Imajem : Xefe Suku Lore 1 Postu Lore, Abilio Amaral.

Iha sorin seluk Xefi suku Lore 1 Abรญlio Amaral hateten nia komunidade sira durante ne’e asesu hela ba bee mos maibรฉ presija hadia kanalizasaun balun ne’ebe dada husi bee matan ba komunidade nia hela fatin, tamba kanalizasaun balun aat ona.

“Ha’u hanรณin komunidade sira asesu hela bee, sรณ kanalizasaun ne’e mak ita presija hadi’a tamba balu aat ona, maibรฉ realmente ita nia komunidade hotu-hotu daudaun ne’e asesu hela ba bee matan lima mak fornense ba komunidade sira hรกnesan bee matan, Humnina, Moelina, Supalira, Dualira ho Mahalira”. Xefe Suku deklara

Autoridade lokรกl ne’e fundamenta, sistema kanalizasaun daudaun ne’e husi CVTL mak fornese, hadi’a no konstrui kanalizasaun bee mos ba komunidade sira, iha suku Lore. Nune’e mos iha 2019 Programa Nasionรกl Dezenvolvimentu Suku (PNDS) fornese tan bee mos ba komunidade sira iha area Suku Lore 1.

“Problema bee mos balun kanaliza husi PNDS no foin lalais 2023 nian mos kanaliza bee matan naran Mahalina ne’e mรณs husi PNDS, maibe daudaun ne’e konstrusaun seidauk remata tamba iha area refere uza makina bomba presija sosa husi rai liur maibรฉ espera katak iha tempu badak sei finaliza”.

Nia akresenta, oras ne’e nia komunidade sira iha area Lore1 asesu hela ba torneira publiku deit no ema ida-idak labele asesu iha uma rasik, tamba programa PNDS implementa estratรฉjiku tuir planu asaun ne’ebe iha sistema ida katak uma kain walu (8) ou sanulu liu mak bele asesu ba bee tanki ida

Aleinde ne’e, Xefi Suku Abilio haktuir, mos kona-ba kultura ne’ebe sira adopta husi beiala sira desde tempu uluk to’o agora hodi kontinua proteze bee matan ne’ebe to’o ohin loron sira asesu hela no konserva naturalmente maske bee matan refere hola parte iha area uma lisan rua nian.

“Ita hare dalabarak bee matan sira iha komunidade nia leet maioria komunidade sira utiliza makina sistema bomba hodi tau tanki ida iha foho leten, nune’e ita kanaliza ba tanki ne’ebe ita tau ona hodi distribui ba komunidade sira nia rezidensia, agora diferente uituan tamba klima ne’ebe la mai ho nia tempu maibรฉ bee ne’ebe mak eziste iha Lore, sufisiente nafatin ba komunidade sira,” nai hakotu.

Maske komunidade Aldeia Horolata hamutuk uma kain 40 resin ne’e konsidera sira sei kuran bee ba nesesidade lor-loron nian maibe Xefe Suku Lore 1 afirma bee sufisiente ba komunidade sira maibe presiza hadia sistema kanalizasaun bee tanba balun aat ona.

Hafoin notisia ne’e tun, SAP News TL seidauk halo komfirmasaun ho parte Bee Timor-Leste, Empreza Pรบbliku (BTL,EP) tanba sei okupadu ho servisu.

Kobertura ne’e SAP News TL halo liu husi Programa Media Tour ne’ebe organiza husi Assosiasaun Jornalista Timor-Leste (AJTL) no kolabora ho Oxfam Timor-Leste.

Jornalista : Ermelinda Soares

TAGS
Share This