Evita Oho Balada Produtiva, Governu Sei Kria Regra Ba Matador Sira

SAPNewsTL, DILI : Ministeriu Agrikultura no Peskas (MAP) realiza seminariu nasional ba moras brucellosis no performansia reprodusaun animal ne’ebe partisipa husi estudante sira husi universidade sira iha Timor-Leste tanba ministeriu hakarak publiku hatene hodi halo prevensaun ba moras ne’e atu nune’e bele hamenus moras refere

“Ohin ami halo seminariu Nasional Brucellosis no Performasia reprodusaun animal ne’ebe partisipa husi estudante univerdade sira hanesan UNTL, UNPAZ, UNITAL ho universidade sira seluk ne’ebe  la mensiona ida-idak para atu  ko’alia klean liu tan kona ba peskiza ne’ebe mak foka liu ba  moras animal sira ne’ebe iha peskiza ida ne’e identifika mak problema lubuk ida mak fo  frakeza ba ita ninia reprodusaun animal iha Timor-Leste, liuliu iha matadoru sira identifika  karau inan ne’ebe mak sei produtivu maibe ita nia ema sira sempre oho no  pior husi ida ne’e maka identifika mos karau inan sira  oan iha kabun kauze fulan lima ka neen ona ida ne’e ne’ebe  husi ita nia peskizador sira  halo hela rekonmendasaun oinsa mak ita atu hamutuk ho ministeriu hodi hare ba asunto hirak ne’e”, dehan Vice Ministeriu MAP Abilio Xavier Araujo ba jornalista sira iha resintu edifisiu MAP nian Comoro, Dili kuarta (30/11)

Vise Ministru hatutan, situasaun ekonomiku ne’e buat kiik ida, agora responsabilidade  Timor oan hotu nian oinsa dezenvolve animal iha Timor-Leste presiza ema ninia konsiensia, para bele asegura oinsa dezenvolve animal ne’ebe labele oho animal sira ne’ebe sei produtivu,  klaru ida ne’e menus tanba informasaun ne’e rasik ministeriu no instituisaun relevante la fahe tun ba baze, tanba ne’e mak akontese saida mak peskizador sira identifika  presiza tebes ne’e urujente,  tenke halo sosializasaun ba matadoru sira, tenke  tau regra ruma, para fasilita informasaun ba ema sira ne’ebe servisu iha matadoru para  atu oho animal ne’ebe deit, tenke haree animal sira ne’ebe maka liuliu kabuk labele oho estraga.

Nia afirma, MAP tenki servisu hamutuk ho akademiku sira para identifika kauza husi moras animal ne’e depois maka ministeriu bele hola pozisaun politika hodi haree ida ne’e

“Ami  tenke servisu hamutuk ho ita ninia akamiku ka peskizador sira, para sira bele idenfika lai kauza husi saida mak moras animal ne’e akontese depois mak ami bele hola posizaun politika ida hodi haree, oinsa mak atu iha  vasinasaun ba kauza ida ne’ebe mak sira hetan, ita halo mos halo prevensaun ba moras sira ne’e no fo tratamentu ho aimoruk sira”, tenik vise ministru

Iha fatin hanesan  peskijador  Alipio de Almeida haktuir  peskiza ne’e importante tebes atu nune’e hapara ema oho animal produtivu, selae produs animal menus la iha proteina ba ema nia isin lolon

“Peskiza ida ne’e importante tebes atu nune’e hapara kedas oho karau ne’ebe mak kabuk ona  tanba ita oho karau, se akontese bebeik ita nia produsaun karau nian atu sae oinsa, bainhira produsaun  karau la sa’e, produsaun naan menus bainhira  naan menus, nia folin as   ita la bele asesu  tanba ne’e mak ita iha Timor ita nia malnutrisaun barak, ita nia oan sira labele hetan protein  ba nia isin lolon”, tenik Alipio

Nia Informa, Peskiza ne’e nia halo iha fatin lima  maka iha matadoru nasional  tibar husi MAP nian ne’ebe loron ida  bele oho karau sanulu tanba iha kompanhia hira kedas mak oho karau iha matadoru ne’e no sira mos halo iha  matadoru ne’ebe mak la ofisial hanesan iha Maliana, Baukau, iha Komoro no Bekora ne’ebe  ema ida  nunka kontrola tanba sira mesak agrikultor deit  sira lahatene karaun inan ne’e kabuk hela ka lae sira oho deit, peskiza ne’e atu haree karau hira mak oho no karau hirak ne’e produtivu ka lae,  ne’ebe peskizador labele halo intervensaun ba ema ne’ebe mak oho maibe sira  publika sai  rezultadu depois mak ministeriu politika nain sira mak bele hapara ida ne’e.

Nia fundamenta, kauza husi moras brucellosis ne’e brucela abortu no moras ida ne’ebe bele kona animal barak inklui ema ne’ebe rezultadu peskiza hatudu moras ne’e iha porsentu 12 husi karau 815

“Kauza husi moras brucellosis ne’e bolu naran Brucela Abortu no moras ida ne’e bele kona animal karau, bibi, fahi, Asu no ema bainhira konsumu naan animal ne’ebe infetadu moras ne’e no moras kona animal barak tiha ona no bainhira moras ne’e kona asu ita besik bele daet ba ema ne’e ninia prevensaun mak tenke hetan vasinasaun, atu nunee moras sira ne’e bele rekopera, iha pesquiza ne’e hetan moras porsentu  12 husi karau Atus 815 no fahi seidauk iha”. peskizador hateten

Reportajen: Ermelinda Soares

Editor         : Ekipa Editorial