Desde Invazaun ! Estrada Ligasaun Alaoli Aat & Hare Komunidade La Folin

Imajem : Xefi suku Wani-Uma Gabriel da Silva iha Postu Administrativu Uatu-Karbau Munisipiu Viqueque,11/10/2024

SAPNewsTL, Viqueque — Xefi suku Wani-Uma Postu Administrativu Uatu-Karbau Munisipiu Viqueque, Gabriel da Silva, senti triste tamba desde okupasaun indonesia to’o ohin loron kondisaun estrada ligasaun Suku Wani-Uma ba Aldeia Alaoli nafatin  aat no difikulta movimentasaun trasporte públika no privadu sira.

Lider komunitariu Gabriel da Silva informa, tinan barak ona kondisaun estrada ligasaun Postu Administrativu Uatu-Karbau Munisipiu Viqueque ba Suku Wani-Uma kondisaun at tebe-tebes, prejudika movimentasaun trasporte publika no privadu, inklui movimentu komunidade husi Postu ba komunidade sira nia rezidensia.

“Durante okupasaun Indonésia to’o ohin Komunidade Suku Wani-Uma, Aldeia Alaoli no aldeia sira seluk maioria seidauk asesu ba estrada, ha’u triste tebe-tebes, tamba hau nia komunidade sira difisil atu halo movimentu lori produtu ba fa’an iha merkadu”. Dehan Gabriel da Silva, ba SAPNews iha Aldeia Alaoli, Sexta (11/10/2024)

Nia salienta tempu kampaña lider sira dehan katak, bainhira kaer ukun sei tau matan ba povu nia preokupasaun, maibé povu depozita tiha konfiansa ba sira hodi hetan kna’ar iha Governu, lider sira laiha faktu hodi hatudu prova, tuir saida mak sira promete ba povu.

“Ligadu-ba estrada hanesan ohin mensiona, ha’u hanesan xefi do Suku, iha ona enkontru entre konsellu suku ho komunidade sira, kona-ba asuntu estrada nian, ami iha ona planu hamutuk ho administrador postu halo proposta, haruka ba iha nasionál, iha fulan kotuk ha’u sa’e mai iha ne’e marka enkontru ho komunidade sira”.

Imajem : Estrada ligasaun Aldeia Alaoli ba Wani-Uma.

Lider komunitariu ne’e fundamenta, nia parte informa ba komunidade sira katak estrada ligasaun postu Administrativu Uatu-karbau liga mai iha area ida ne’e proposta submete ona ba nasional, no konsege hetan ona responde husi parte relavante, maibé sei iha faze preparasaun atu implementa programa konstrusaun.

“Tamba ne’e mak tempu besik atu halo estrada karik, ha’u fó hatene ba komunidade sira, bainhira Governu haruka ona ekipamentu pezadu sira mai iha ne’e hodi halo lansamentu, komunidade sira obrigatoriamente tenki kolabora ho autoridade lokal, komunidade sira labele halo impedimentu, banhira lansamentu refere sei destroi aihoris, natar, to’os no plantasaun balun karik labele impede, atu nune’e kondisaun estrada diak bele fasilita komunidade sira halo viajen ba lori produtu asesu merkadu”.

Nia hatutan, agora ekipamentu pezadu ne’ebe atu halo serbisu hanesan eskavator Governu desloka ona eskavator rua (2) mai iha area Postu Administrativu Uatu-karbau nian, entaun tuir planu ajendamentu ne’ebe iha, Estrada ne’e sei halo iha bahatata ba osahona, nune’e mos husi osoloi hafoin sei kontinua ba Aldeia sira seluk.

“Komunidade Wani-Uma los duni estrada ladiak ligasaun jona tasi-sa’e mai foho, to’o iha postu administrativu Baguia, bainhira tempu udan ami atu halo movimentasaun ladiak, agora ami esforsu hela oinsa komunidade Wani-Uma bele asesu ba estrada, hahu tama ona iha Uatu-karbau, sira hahu serbisu estrada husi parte zona tasi nian, liga ba suku Afloikai, Uatu-karbau”. Nia informa

Enkuantu, estrada ligasaun postu Administrativu Uatu-karbau liga zona foho, liu-liu suku Wani-Uma nia area desde tempu Indonesia to’o ohin loron kondisaun estrada at tebe-tebes difikulta  movimentasaun trasporte públika no privadu sira atu halo movimentasaun husi area rezidente ba Postu Administrativu.

Nia haktuir iha tinan kotuk Governu liu-husi programa mão de obra kolabora ho
autoridade suku ho administrador postu, trasa planu konsege organiza komunidade sira hodi hala’o atividade mão de obra liga ba Aldeia Alaoli.

“Planu estrada nian iha programa rua (2) ida liga ba orsamentu programa PNDS nian halo sirkulasaun iha suku laran no liu husi Ministériu Obras Publika, entaun hanesan Xefi Suku oinsa ami trasa planu atu aselera serbisu, ne’e bele benefisia ba komunidade sira, ita haree estrada ne’e rural entaun programa PNDS mak halo no estrada nasionál entaun MOP mak halo”.

Xefi suku ne’e akresenta, maioria komunidade sira ne’ebe hela iha suku Wani-Uma nian, iha potensia boot liu hala’o atividade ekonomika, hanesan halo natar no to’os hodi sustenta nesesidade familia nian, maibé kada tinan rezultadu produtu sira ne’ebe komunidade sira kolleta, laiha kompañia ou Governu mak kompra komunidade nia produtu hanesan haree.

“Funsionariu públiku iha suku Wani-Uma la to’o 100 pessoas maioria moris hanesan agrikultura, ami nian iha zona tasi tinan ida familia agrikultor sira kolleta hare ho nia kualidade boot, sira bele kolleta hare to’o karon atus rua resin, maibé Governu la sosa, hau serbisu hanesan Xefi suku maibé kada tinan, kolleta hare ha’u nian mak barak liu, problema mak ema la sosa”.Nia Sublinha

Entretantu, Suku Wani-Uma ho nia Aldeia lima (5) uma kain hamutuk 401 no total komunidade 2369, ne’e pertese ba Postu Administrativu Uatu-karbau Munisipiu Viqueque.

Jornalista: Guilhermino Ramos da Cruz

Share This

COMMENTS

Wordpress (0)
Disqus ( )