Lansa Mata Dalan Anti Mikrobiotika, Presiza Hasa’e Konsiensia Públiku & Profisionál Sira Nian

SAPNewsTL, Dili: Relasiona ho matadalan antibiotika Timor-Leste 2022 ne’ebe mak finaliza ona hosi ekipa Hospital Nasional Guido Valadares (HNGV), iha ambitu lansamentu Ministra Saúde Odete Maria Freitas Belo fo agradese ba ekipa ne’ebe prepara matadalan anti mikrobiotika hamutuk ho asistensia tekniku husi Organizasaun Mundial Saude hodi lidera ba prosesu dezenvolve matadalan ba kontrolu rezistensia antibiotika

Objetivu husi matadalan anti mikrobiotika ne’e hodi guia tratamentu antibiotika iha Timor-Leste no nasaun sira seluk.

“Ita iha ona informasaun sufisiente hodi bele dezenvolve matadalan ne’ebe reflete kontestu ita nia nasaun nian, tanba ne’e mak ohin ita hamutuk halo lansamentu,ha’u hakarak fo parabens ba ekipa ne’ebe Guia nasional anti mikrobiana ida ne’e”. Dehan Ministra Saude Odete Maria Freitas Belo ba jornalista sira iha Otel Novu Turismu, Sexta-Feira,16/12/2022.

Ministra Saúde ne’e mos agradese ba ekipa ne’ebe anti mikrobiotika ne’ebé hamutuk ho asistensia tekniku husi Organizasaun Mundial Saude hodi lidera ba prosesu dezenvolve matadalan ba kontrolu rezistensia antibiotika.

“Ohin lansa ona antibiotika, agaradese ba ekipa komite antimikrobiotika rejista nian,tanba hamutuk ho asistensia tekniku husi OMS lidera prosesu atu dezemvolve matadalan ida iha area prevensaun kontrolu rezistensia Anti-Mikrobiotika nian.

Governante ne’e hatutan servisu importante ne’ebe mak  tenke halo nu’udar ekipa mak hanesan organiza hamutuk ho institutu nasional saude publika Timor-Leste tanba ba oin sei la iha laboratorium nasional no saude publika.

“Ha’u hakarak atu hato’o katak, iha tempu badak ita sei iha INSP, ita sei laiha laboratorium Nasional i ita sei laiha saude publika, maibe entidade tolu de’it ita sei ,hamutuk ho INSP Timor-Leste, ministeriu saude iha responsabilidade atu defini politika estratejia no mata dalan nasional sira iha area saude nian inklui protokolu tratamentu ba moras nian, no protokolu tratamentu  teritoriu tomak no seluk tan “. Nia aumenta

Iha fatin hanesan Doutor husi Hospital Nasinal Guido volodares Helio S.F. Guterres hateten tebes  Anti-biótiku no moras ne’e la’o neineik hanesan infesaun ne’ebé seksualmente da’et no kuaze la iha antibiotiku bele kura moras ne’e durante tinan 50 to’o 60 Agora, antibiótiku foun mak mosu.

“La iha osan barak atu deskobre antibiotics, nune’e mós insentivu ba empreza farmaseas sira atu halo antibiotika la forte,  se ita la kuidadu, ita iha problema bo’ot iha ita-nia liman oinsá mak ita bele hatene katak moras oioin ne’ebé kona ema barak la bele tahan ba buat ne’ebé baibain de’it, inklui mós anti-biótiku ne’ebé komplikadu”. Tenik Doutor

Entretantu, Doutor ne’e akresenta matadalan foun ne’e hetan informasaun husi rezultadu vijilánsia kona-ba saida mak rezistente iha Timor Leste nia ambiente no importante mak tau iha konsiensia maske profisional no publiku hodi tuir matadalan ne’ebe iha atu konsumu antibiotiku tuir nia dalan.

“Importante ida mak hasa’e konxiensia, laos de’it ba públiku maibé mós ba profisionál sira no iha buat simples iha matadalan, imi hotu tenke hanoin hetan katak se ita iha isin-manas ba loron rua ka tolu, keta fó antikótiku ba ema,karik barak liu mak antibiótiku viral, la presiza, se ita mak iha kór kinur ka matak, keta fó antibiótiku, se labarik ka ema tee-been, keta fó antikótiku”. Nia hakotu

Jornalista : António Tilman

Editor         : Luis dos Santos